Σε πρόσφατη απόφασή του το Ειρηνοδικείο Αθηνών ασχολήθηκε με ταλαιπωρία επιβάτη  από αεροπορική εταιρεία. Ειδικότερα, εξαιτίας  εσφαλμένης αναγραφής στοιχείων επιβάτη στην κάρτα επιβίβασης (boarding pass), λόγω αμελούς συμπεριφοράς υπαλλήλου της αεροπορικής εταιρείας, μεταφέρθηκε η αποσκευή σε λάθος προορισμό και την απώλεε ο επιβάτης για 22 ημέρες. 

Το δικαστήριο αποφάσισε ότι ο επιβάτης, εκτός από περιουσιακή ζημία, υπέστη και ηθική βλάβη, καθώς ταλαιπωρήθηκε ψυχικά λόγω της στέρησης της αποσκευής και των αγωνιωδών προσπαθειών του για τον εντοπισμό και την επιστροφή αυτής, ευρισκόμενος μάλιστα σε ταξίδι αναψυχής.

Έτσι επιδίκασε αποζημίωση τόσο για την περιουσιακή ζημία όσο και για την ηθική βλάβη του επιβάτη, πλέον του ποσού που είχε καταβάλει αυτοβούλως η αεροπορική εταιρεία ως αποζημίωση (250 Ευρώ). Ειδικότερα:

Νομικό Πλαίσιο

Κατά το άρθρο 1 της κυρωθείσας από την Ελλάδα, με το ν. 3006/2002, Σύμβασης του Μόντρεαλ, η οποία υπεγράφη στις 2.5.1999 με σκοπό, αφενός μεν τον εκσυγχρονισμό και την κωδικοποίηση της από 19.1.1930 Συμβάσεως της Βαρσοβίας «περί ενοποιήσεως διατάξεων σχετικών προς τας διεθνείς μεταφοράς», αφετέρου δε την εξασφάλιση της προστασίας των συμφερόντων των καταναλωτών και της δίκαιης αποζημίωσης με βάση την αρχή της επανόρθωσης, η σύμβαση αυτή εφαρμόζεται σε όλες τις επί πληρωμή διεθνείς αεροπορικές μεταφορές επιβατών, αποσκευών και φορτίου. 

Ο όρος «διεθνής μεταφορά», για τους σκοπούς της σύμβασης αυτής, σημαίνει οιαδήποτε μεταφορά στην οποία, με βάση τη συμφωνία μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, ο τόπος αναχώρησης και ο τόπος προορισμού, ανεξαρτήτως αν υπάρχει ή όχι διακοπή της μεταφοράς ή μεταφόρτωση, βρίσκονται είτε εντός των εδαφών δύο συμβαλλομένων κρατών, είτε εντός του εδάφους ενός και μόνο συμβαλλόμενου κράτους, εφόσον έχει συμφωνηθεί ο τόπος ενδιάμεσου σταθμού εντός του εδάφους άλλου κράτους, ακόμη και όταν το κράτος αυτό δεν είναι συμβαλλόμενο κράτος. 

Τέλος, η μεταφορά που εκτελείται από διαδοχική σειρά αερομεταφορέων θεωρείται αδιαίρετη μεταφορά, εφόσον τα συμβαλλόμενα μέρη την εκλαμβάνουν ως μία και μόνη δραστηριότητα.

Σύμβαση Του Μόντρεαλ  

Κατά τις διατάξεις του άρθρου 19 της ως άνω Σύμβασης του Μόντρεαλ, «Ο μεταφορέας είναι υπεύθυνος για τη ζημία που προκληθεί εξαιτίας καθυστέρησης της αεροπορικής μεταφοράς επιβατών, αποσκευών ή φορτίου. Ωστόσο, ο μεταφορέας δεν είναι υπεύθυνος για τη ζημία που προκληθεί λόγω καθυστέρησης, εάν αποδείξει ότι αυτός και οι ευρισκόμενοι στην υπηρεσία του και οι πράκτορες του έλαβαν όλα τα μέτρα που ήταν εύλογα αναγκαία για να αποφευχθεί η ζημία ή ότι ήταν αδύνατον σε αυτόν ή τους ευρισκομένους στην υπηρεσία του και τους πράκτορες του να λάβουν τα εν λόγω μέτρα».

Εξάλλου, κατά τις διατάξεις του άρθρου 22 της ίδιας ανωτέρω Σύμβασης «1. Σε περίπτωση ζημίας που προκληθεί λόγω καθυστέρησης, όπως αυτή προδιαγράφεται στο άρθρο 19 για τη μεταφορά προσώπων, η ευθύνη του μεταφορέα για κάθε επιβάτη περιορίζεται στα 4.150 Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα. 2. Όσον αφορά τη μεταφορά αποσκευών, η ευθύνη του μεταφορέα σε περίπτωση καταστροφής, απώλειας, βλάβης ή καθυστέρησης τους περιορίζεται στα 1.000 Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα για κάθε επιβάτη, εκτός εάν ο επιβάτης, κατά την παράδοση των ελεγμένων αποσκευών στο μεταφορέα, υποβάλει ειδική δήλωση ασφαλιστικού συμφέροντος για την παράδοση της αποσκευής στον τόπο προορισμού και εφόσον έχει καταβάλει συμπληρωματικό ποσό, όπως το απαιτεί η περίπτωση. Τότε, ο μεταφορέας ευθύνεται για την καταβολή ποσού, το οποίο δεν υπερβαίνει το δηλωθέν ποσό, εκτός εάν αποδείξει ότι το ποσό είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό ασφαλιστικό συμφέρον του επιβάτη για την παράδοση της αποσκευής στον τόπο προορισμού».

Τέλος, τα ποσά που είναι εκφρασμένα σε Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (SDRs), αναφέρονται στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα, όπως αυτά ορίζονται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Ερμηνεία

Από τις παραπάνω διατάξεις της Συμβάσεως του Μόντρεαλ προκύπτει ότι αυτές ορίζουν τις προϋποθέσεις, υπό τις οποίες οι επιβάτες που ισχυρίζονται ότι υπέστησαν ζημία λόγω καθυστέρησης μπορούν να ασκήσουν αγωγές αποζημίωσης κατά των αερομεταφορέων. 

Οι διατάξεις αυτές θέτουν ως όριο της ευθύνης του μεταφορέα τα εκεί αναφερόμενα ποσά κατά περίπτωση. Το είδος της ζημίας δεν προσδιορίζεται στην ως άνω Σύμβαση, γι’ αυτό το ζήτημα, εάν αποζημιώνεται μόνο η περιουσιακή ζημία ή εάν αποζημιώνεται και η ηθική βλάβη, αφήνεται στα ουσιαστικά δίκαια των συμβαλλόμενων κρατών (βλ. ανάλογα για τη Σύμβαση της Βαρσοβίας, ΑΠ 1369/2007). 

Έτσι, κατά το ελληνικό δίκαιο, εκτός από την περιουσιακή ζημία, την οποία υπέστη ο επιβάτης λόγω αθέτησης της υποχρέωσης εκ μέρους του μεταφορέα και η οποία αποκαθίσταται, μπορεί να οφείλεται και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, εφόσον η αθέτηση αποτελεί και αδικοπραξία κατά το άρθρο 932 ΑΚ. 

Ο όρος «ζημία», όπως χρησιμοποιείται στο άρθρο 22, της Συμβάσεως του Μόντρεαλ, με το οποίο καθιερώνεται όριο ευθύνης του αερομεταφορέα για ζημία λόγω, ιδίως, απώλειας αποσκευών, έχει την έννοια ότι αφορά τόσο την περιουσιακή ζημία όσο και την ηθική βλάβη (ΕιρΑθ 2209/2024). 

Επομένως, οι περιορισμοί ως προς την έκταση της αποζημίωσης, τους οποίους επιβάλλει η Σύμβαση του Μόντρεαλ, συμπεριλαμβανομένου του κατά το άρθρο 22 της εν λόγω Συμβάσεως περιορισμού, εφαρμόζονται επί της προκληθείσας συνολικής ζημίας, ανεξαρτήτως του εάν πρόκειται για περιουσιακή ζημία ή για ηθική βλάβη (ΔΕΚ C-63/2009). 

Ηθική Βλάβη & Αποζημίωση

Από τις διατάξεις του ΑΚ προκύπτει ότι σε περίπτωση τέλεσης αδικοπραξίας αποκαθίσταται, εκτός από την περιουσιακή ζημία, και η μη περιουσιακή ή ηθική βλάβη με την επιδίκαση εύλογης χρηματικής ικανοποίησης.

Εξάλλου, από τον Αστικό Κώδικα προκύπτει ότι χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη επί ενδοσυμβατικής ευθύνης δεν αναγνωρίζεται, παρά μόνον εάν η παράβαση της συμβάσεως φέρει και το χαρακτήρα αδικοπραξίας. 

Επίσης, από τις διατάξεις του ΑΚ προκύπτει ότι, όταν υφίσταται συμβατικός δεσμός ανάμεσα σε δύο πρόσωπα, μπορεί, στα πλαίσια των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων τους που πηγάζουν από την οικεία συμβατική σχέση, από μία ή περισσότερες πράξεις ή παραλείψεις του ενός από τους συμβαλλομένους, να γεννηθεί πλην της ενδοσυμβατικής ευθύνης και εξωδικαιοπρακτική για την αποκατάσταση της ζημίας, η οποία προκλήθηκε στον άλλο κατά τους ορισμούς του άρθρου 914 ΑΚ, αν η πράξη ή παράλειψη και χωρίς τη συμβατική σχέση διαπραττομένη θα ήταν καθ’ εαυτή παράνομη ως αντικείμενη στο γενικό καθήκον που επιβάλλει το άρθρο 914 ΑΚ, να μη ζημιώνει κάποιος άλλον υπαιτίως. 

Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι τα παραπάνω, ισχύουν και επί συμβάσεως διεθνούς αεροπορικής μεταφοράς προσώπων, αποσκευών ή εμπορευμάτων, που ρυθμίζεται από την κυρωθείσα με το ν. 3006/2002 Σύμβαση Μόντρεαλ, ώστε η μη εκπλήρωση της συμβάσεως αυτής να παράγει υποχρέωση χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης εφόσον φέρει και τα στοιχεία αδικοπραξίας (ΑΠ 39/2006).

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με την αποζημίωση που δικαιούστε εξαιτίας απώλειας ή καθυστέρησης παράδοσης αποσκευών από αεροπορική εταιρεία.