Από τις διατάξεις των πρώτων άρθρων του Νόμου 2121/1993 “Πνευματική ιδιοκτησία, συγγενικά δικαιώματα και πολιτιστικά θέματα” συνάγεται ότι το έργο, ως πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης που εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή προσιτή στις αισθήσεις προστατεύεται, εφόσον ανταποκρίνεται στις προϋποθέσεις της γενικής ρήτρας του άρθρου 2 § 1, δηλαδή εφόσον είναι πρωτότυπο. 

Έννοιες

Έργο

Με το άρθρο 2 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι: “Ως έργο νοείται κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης, που εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή, ιδίως:

• τα γραπτά ή προφορικά κείμενα, 
• οι μουσικές συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς, 
• τα θεατρικά έργα με μουσική ή χωρίς, 
• οι φωτογραφίες, 
• τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών, 
• οι εικονογραφήσεις, 
• οι χάρτες, 
• τα τρισδιάστατα έργα που αναφέρονται στη γεωγραφία, την τοπογραφία, την αρχιτεκτονική ή την επιστήμη,
• οι μεταφράσεις, 
• οι διασκευές, οι προσαρμογές και οι άλλες μετατροπές έργων ή εκφράσεων της λαϊκής παράδοσης, 
• οι συλλογές έργων ή συλλογές εκφράσεων της λαϊκής παράδοσης ή απλών γεγονότων και στοιχείων, όπως οι εγκυκλοπαίδειες, και οι ανθολογίες (και οι βάσεις δεδομένων), εφόσον η επιλογή ή η διευθέτηση του περιεχομένου τους είναι πρωτότυπη
• τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και το προπαρασκευαστικό υλικό του σχεδιασμού τους”.

Πρωτοτυπία

Η έννοια της “πρωτοτυπίας” δεν προσδιορίζεται γενικά από το νόμο (με εξαίρεση τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών). Ωστόσο, κατά τη θεωρία της στατιστικής μοναδικότητας, που επικρατεί στη νομολογία, πρωτοτυπία είναι η κρίση ότι, κάτω από παρόμοιες συνθήκες και με τους ίδιους στόχους, κανένας άλλος δημιουργός, κατά λογική πιθανολόγηση, δεν θα ήταν σε θέση να δημιουργήσει έργο όμοιο ή ότι παρουσιάζει μία ατομική ιδιομορφία ή ένα ελάχιστο όριο “δημιουργικού ύφους”, κάποια απόσταση δηλαδή από τα ήδη γνωστά ή αυτόνομα. 

Η κρίση αυτή στηρίζεται στην “ατομικότητα” του κάθε έργου, η οποία αντανακλά την ιδιαιτερότητα της δημιουργικής διαδικασίας του δημιουργού του, έτσι ώστε το έργο να διαθέτει “στατιστική μοναδικότητα”. Επομένως, εάν ένα πνευματικό δημιούργημα, που έχει εκφραστεί με οποιαδήποτε μορφή, είναι πρωτότυπο ή όχι αποτελεί ζήτημα πραγματικό, που υπόκειται σε απόδειξη, και για το οποίο αποφαίνονται ανελέγκτως τα δικαστήρια της ουσίας.

Η πρωτοτυπία δεν συνιστά μόνον προϋπόθεση προστασίας του έργου και ειδοποιό διαφορά μεταξύ έργου και απλού πνευματικού δημιουργήματος αλλά συγχρόνως διαγράφει και την έκταση προστασίας αυτού. Μόνον τα στοιχεία του έργου τα οποία διαθέτουν την απαιτούμενη πρωτοτυπία, προστατεύονται από την ανάληψη τρίτου. Τα άλλα στοιχεία είναι αντικείμενα ελεύθερης χρήσης. Επίσης, ένα έργο δεν προστατεύεται μόνον ως σύνολο. Δεκτικά προστασίας είναι και μέρη έργων, εφόσον βέβαια παρουσιάζουν την απαραίτητη πρωτοτυπία, χωρίς να ασκεί επιρροή η σχέση των μερών προς το όλο έργο. Αρκεί το μέρος, ανεξάρτητα από το συνολικό δημιούργημα, να επιδεικνύει την απαραίτητη πρωτοτυπία. 

Δικαιώματα

Περαιτέρω, ο δικαιούχος δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας έχει το αποκλειστικό δικαίωμα:

• της οικονομικής εκμετάλλευσης του έργου του, στο οποίο περιλαμβάνεται, κυρίως, η αναπαραγωγή του έργου και η παρουσίασή του στο κοινό (“περιουσιακό δικαίωμα”) και 
• της προστασίας του προσωπικού του δεσμού με το έργο, το οποίο συνίσταται στην εξουσία του δημιουργού να αποφασίζει για τον τρόπο, χρόνο και τόπο δημοσίευσης του έργου και στην εξουσία να απαιτεί και υποχρεώνει κάθε τρίτο που χρησιμοποιεί το έργο του, ακόμα και αν έχει δώσει άδεια για τη χρήση αυτή, να αναγράφει το όνομά του ως δικαιούχου των πνευματικών δικαιωμάτων επί του έργου (“ηθικό δικαίωμα”).
• της παρακολούθησης που είναι το ανεκχώρητο και αναπαλλοτρίωτο μεταξύ ζώντων δικαίωμα είσπραξης ενός ποσοστού επί του τιμήματος κάθε μεταπώλησης του εν λόγω έργου μετά την πρώτη μεταβίβασή του από το δημιουργό ή για λογαριασμό του.

Επομένως, δημιουργός του έργου μπορεί να καταρτίζει συμβάσεις, με τις οποίες αναθέτει στον αντισυμβαλλόμενο και αυτός αναλαμβάνει την υποχρέωση να ασκήσει εξουσίες, που απορρέουν από το περιουσιακό δικαίωμα (συμβάσεις εκμετάλλευσης). Ο δημιουργός του έργου μπορεί να επιτρέπει σε κάποιον άλλον την άσκηση εξουσιών, που απορρέουν από το περιουσιακό του δικαίωμα (άδειες εκμετάλλευσης). 

Οι συμβάσεις και οι άδειες εκμετάλλευσης μπορεί να είναι αποκλειστικές ή μη αποκλειστικές. Οι αποκλειστικές συμβάσεις και άδειες εκμετάλλευσης παρέχουν στον αντισυμβαλλόμενο το δικαίωμα να ασκεί τις εξουσίες, στις οποίες αναφέρεται η σύμβαση ή η άδεια κατ’ αποκλεισμό οποιουδήποτε τρίτου.

Αναπαραγωγή

Αναπαραγωγή ενός πνευματικού έργου, είναι η ενσωμάτωση του πνευματικού έργου σε σταθερά αντίτυπα καθ’ οιονδήποτε τρόπο η οποία το καθιστά προσιτό στις αισθήσεις (βιβλίο, περιοδικό, φιλμ, βάση δεδομένων κ. ά.). Ειδικά, στο περιεχόμενο του ηθικού δικαιώματος του δημιουργού περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η εξουσία δημοσίευσης του έργου και η εξουσία αναγνώρισης της πατρότητας. 

Ακολούθως σύμφωνα με το άρθρο 65 § 1 του ν. 2121/1993 περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, είναι σαφές ότι ο δικαιούχος δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας δικαιούται σε κάθε περίπτωση προσβολής να αξιώσει την αναγνώριση του δικαιώματός του, την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον. Με την προσβολή δε, θα πρέπει να θίγεται το αντικείμενο του προστατευόμενου δικαιώματος, δηλαδή το πρωτότυπο “έργο”, όπως αυτό εκφράζεται με “ορισμένη μορφή”.

Προσβολή

Ως προσβολή θεωρείται κάθε πράξη που επεμβαίνει στις εξουσίες (ηθικές και περιουσιακές), εφόσον η πράξη αυτή γίνεται χωρίς την άδεια του υποκειμένου της πνευματικής ιδιοκτησίας και δεν συντρέχουν λόγοι άρσης του παρανόμου (συναίνεση του δημιουργού, συμβατικός περιορισμός και, θεωρητικώς, άμυνα). Δηλαδή, η προσβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας υπάρχει στο ίδιο ακριβώς πεδίο, στο οποίο κινείται η αποκλειστική εκμετάλλευση του έργου. 

Η κλασική πάντως μορφή προσβολής της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι η επανάληψη ξένου έργου, η οποία πραγματοποιείται:

• είτε με πιστή αναπαραγωγή του, χωρίς καμιά ή εντελώς επουσιώδεις αλλαγές (“δουλική ανάληψη”)
• είτε με αναπαραγωγή του με αποκλίσεις και τροποποιήσεις (“διασκευή”), έτσι ώστε να υπάρχει ομοιότητα των δύο έργων κατά το κύριο περιεχόμενό τους

Η υπαιτιότητα του υπόχρεου, τα στοιχεία της οποίας ορίζονται από τη διάταξη του άρθρου 330 ΑΚ, κατά την οποία απαιτείται δόλος ή αμέλεια αυτού, δεν απαιτείται μόνο στην περίπτωση που ο δημιουργός ή ο δικαιούχος του συγγενικού δικαιώματος αξιώνει, είτε την καταβολή του ποσού κατά το οποίο ο υπόχρεος έγινε πλουσιότερος από την εκμετάλλευση του έργου ή του αντικειμένου συγγενικού δικαιώματος, χωρίς άδεια του δημιουργού ή του δικαιούχου, είτε την καταβολή του κέρδους, που ο υπόχρεος αποκόμισε από την εκμετάλλευση αυτή. 

Σε περίπτωση προσβολής με αντιγραφή, διασκευή ή προσαρμογή του έργου, ο δικαιούχος υποχρεούται να επικαλεσθεί και να αποδείξει το γεγονός ότι είναι φορέας του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας (ενεργητική νομιμοποίηση), την ταυτότητα ή ουσιαστική ομοιότητα μεταξύ των έργων (πρωτοτύπου και προσβάλλοντος) και την πράξη προσβολής των ηθικών ή περιουσιακών εξουσιών και, εφόσον ζητά αποζημίωση, την υπαιτιότητα και το μέγεθος της ζημίας. 

Τέλος, επειδή η επέμβαση στο δικαίωμα είναι κατ’ αρχήν πράξη παράνομη, ο δικαιούχος δεν οφείλει να αποδείξει το γεγονός ότι η προσβολή έγινε χωρίς την άδεια του ή ότι συντρέχει άλλος λόγος άρσης του παρανόμου. Η ίδια, δηλαδή, η φύση του απόλυτου δικαιώματος καθιερώνει ένα οιονεί μαχητό τεκμήριο ότι κάθε πράξη προσβολής του γίνεται χωρίς τη συναίνεση ή άδεια του δικαιούχου και, συνεπώς, είναι παράνομη και εκείνος, ο οποίος αρνείται τη συνδρομή της προσβολής, οφείλει να το αποδείξει. 

Πέρα από τα παραπάνω και το άρθρο 10 του ως άνω νόμου καθιερώνει μαχητό τεκμήριο υπέρ του δημιουργού, κατά το οποίο, από το εξωτερικό γεγονός ότι το όνομα του αναφέρεται ή έχει επιτεθεί πάνω στο έργο, συνάγεται, ότι συντρέχουν όλα εκείνα τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία στηρίζουν την ιδιότητα του δημιουργού, στο πρόσωπο, το όνομα του οποίου αναγράφεται στο έργο. Επομένως, από το τεκμήριο αυτό καλύπτεται η υλική πράξη της δημιουργίας, με έννομη συνέπεια την πρωτογενή κτήση πνευματικής ιδιοκτησίας.

Τεκμαίρεται, επομένως, η παρανομία της επέμβασης στο απόλυτο και αποκλειστικό δικαίωμα και ο εναγόμενος προσβολέας, που αρνείται τη συνδρομή της προσβολής, θα πρέπει να ισχυριστεί, κατ’ ένσταση, και να αποδείξει τα γεγονότα, που αποκλείουν τον παράνομο χαρακτήρα της προσβολής (ΑΠ 509/2015). 

Προστασία Από Προσβολή

Η προσβολή απόλυτου και αποκλειστικού δικαιώματος συνιστά πράξη παράνομη και, εφόσον γίνεται υπαιτίως, συνιστά αδικοπραξία, διότι συνιστά αφ’ εαυτής εναντίωση προς την αποκλειστική εξουσία του δικαιούχου. Δηλαδή, το γεγονός της επέμβασης δημιουργεί την παράνομη πράξη, κατά το άρθρο 914 ΑΚ και κατά την ειδική διάταξη του άρθρου 65 του ως άνω νόμου. Ειδικότερα, το τελευταίο άρθρο 65 αποτελεί ειδική διάταξη σε σχέση με το άρθρο 914 ΑΚ, το οποίο εφαρμόζεται μόνον όπου η ειδική διάταξη αφήνει κενά και στο βαθμό που δεν είναι ασυμβίβαστη η ανάλογη εφαρμογή με το νομοθετικό πνεύμα που διέπει τις διατάξεις του ν. 2121/1993. Κατά τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου αυτού, δικαίωμα αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης υπέρ του δημιουργού ή του δικαιούχου του συγγενικού δικαιώματος γεννάται μόνον επί υπαιτίου προσβολής της πνευματικής ιδιοκτησίας ή των συγγενικών δικαιωμάτων άλλου. 

Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 65 του Ν. 2121/1993 “σε κάθε περίπτωση προσβολής της πνευματικής ιδιοκτησίας ή του συγγενικού δικαιώματος, ο δημιουργός ή ο δικαιούχος του συγγενικού δικαιώματος μπορεί να αξιώσει την αναγνώριση του δικαιώματος του, την άρση της προσβολής και την παράλειψη της στο μέλλον, ενώ όποιος υπαιτίως προσέβαλε την πνευματική ιδιοκτησία ή τα συγγενικά δικαιώματα άλλου υποχρεούται σε αποζημίωση και ικανοποίηση της ηθικής βλάβης. Η αποζημίωση δεν μπορεί να είναι κατώτερη από το διπλάσιο της αμοιβής που συνήθως ή κατά νόμο καταβάλλεται για το είδος της εκμετάλλευσης που έκανε, χωρίς την άδεια, ο υπόχρεος”. 

Με την διάταξη αυτή ενσωματώνεται στο δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας η ρύθμιση του άρθρου 914 του ΑΚ, καθώς και οι αντίστοιχες ρυθμίσεις άλλων άρθρων του ΑΚ (5, 59, 60 και 932), το πραγματικό δε του κανόνα δικαίου που περιέχει η εν λόγω διάταξη, σε ότι αφορά την αποζημίωση, προϋποθέτει υπαιτιότητα και προσβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας ή του συγγενικού δικαιώματος, παράνομη δηλαδή συμπεριφορά (ΑΠ 484/2020). 

Ποινική Προστασία

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 66 του Ν. 2121/93, όποιος κατά παράβαση των διατάξεων του νόμου αυτού ή διατάξεων των κυρωμένων με νόμο διεθνών συμβάσεων για την προστασία συγγενικών δικαιωμάτων χωρίς την άδεια του ερμηνευτή ή εκτελεστή καλλιτέχνη και χωρίς την άδεια του παραγωγή υλικού φορέα, ή οργανισμού συλλογικής διαχειρίσεως σε περίπτωση που έχει γίνει τέτοια ανάθεση, αναπαράγει ή θέτει σε κυκλοφορία ή κατέχει με σκοπό να θέση σε κυκλοφορία υλικούς φορείς, που περιέχουν εγγραφή της ερμηνείας ή της εκτέλεσης του έργου που είναι αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους και χρηματική ποινή 2.900-15.000 Ευρώ. 

Στην περίπτωση δε που ο υπαίτιος τελεί τις ανωτέρω πράξεις κατ’ επάγγελμα, επιβάλλεται σ’ αυτόν κάθειρξη μέχρι 10 ετών και χρηματική ποινή 5 έως 20 εκατομμυρίων δραχμών. Η προσβολή του πνευματικού έργου που έχει τη μορφή κειμένου μπορεί να γίνει είτε με πιστή αντιγραφή είτε με διασκευή, αρκεί να υπάρχει ομοιότητα μεταξύ των δύο έργων κατά το κύριο περιεχόμενό τους, μπορεί δε να είναι παράνομη πράξη ενός ή κοινή πράξη περισσοτέρων. Κατά την παράγραφο 3 του άνω άρθρου θεωρείται ότι η πράξη έχει τελεστεί κατ’ επάγγελμα και όταν ο δράστης έχει καταδικαστεί για αδικήματα του ίδιου άρθρου ή για παράβαση των διατάξεων περί πνευματικής ιδιοκτησίας που ίσχυαν πριν απ’ αυτό με αμετάκλητη απόφαση σε ποινή στερητική της ελευθερίας ποινή.

Περιπτωσιολογία

Φωτογραφία

Η φωτογραφία αποτελεί πνευματικό έργο σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του ν. 2121/93 στο δεύτερο άρθρο. Σκόπιμα δε στο άρθρο αυτό χρησιμοποιείται ο όρος “φωτογραφίες” και όχι “φωτογραφικά έργα”, γιατί πρόθεση του νομοθέτη ήταν η προστασία κάθε φωτογραφίας. Επίσης ο νόμος είναι σύμφωνος με το άρθρο 6 της Οδηγίας 93/98 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διάταξη αυτή δέχεται μεν την προϋπόθεση της “δημιουργίας”, αλλά επιβάλλει ως μοναδικό κριτήριο της πρωτοτυπίας να είναι η φωτογραφία “προσωπικό πνευματικό δημιούργημα του δημιουργού της”, δηλαδή ουσιαστικά να μην είναι αντιγραφή, αποκλείοντας κάθε άλλο αυστηρότερο κριτήριο (ΑΠ 509/2015).

Εμπορικά Σήματα

Από τον συνδυασμό των διατάξεων του νόμου Περί Σημάτων, ερμηνευόμενων σύμφωνα με την Οδηγία 89/104 Ε.Κ., προκύπτουν τα εξής: 

Σήμα θεωρείται κάθε σημείο, επιδεκτικό γραφικής παράστασης, ικανό να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης από εκείνα άλλων επιχειρήσεων. Με την καταχώρηση του σήματος, παρέχεται στον καταθέτη το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του σήματος στα προϊόντα ή εμπορεύματα για την διάκριση των οποίων αυτό προορίζεται. Όποιος δε χρησιμοποιεί χωρίς τη θέληση του δικαιούχου και κατά τρόπο που προσήκει μόνο στον τελευταίο ένδειξη η οποία προσβάλλει το σήμα του δικαιούχου, μπορεί να εναχθεί για παράλειψη ή αποζημίωση ή και για τα δύο. 

Περαιτέρω, εκείνος που έχει καταθέσει νομίμως για ορισμένο προϊόν ή αντικείμενο εμπορίας σήμα, εγκεκριμένο τελεσίδικα από το αρμόδιο πρωτοβάθμιο ή δευτεροβάθμιο διοικητικό όργανο, δικαιούται, από την κατάθεση αυτού και εφεξής για όσο χρόνο δεν διαγράφεται νομίμως, να ζητήσει από κάθε τρίτο, που χρησιμοποιεί σε όμοια προϊόντα ή αντικείμενα εμπορίας του αυτούσιο το σήμα, ή που χρησιμοποιεί σε όμοια ή παρόμοια προϊόντα ή αντικείμενα εμπορίας του το σήμα κατά παραποίηση ή απομίμηση, να παραλείπει τη χρήση ή να αποκαταστήσει τη σχετική ζημιά, ή και τα δύο. 

Κάθε δηλαδή επέμβαση στο απόλυτο και αποκλειστικό δικαίωμα του καταχωρισμένου σήματος συνιστά παράνομη πράξη, η οποία με τη συνδρομή υπαιτιότητας συνιστά αδικοπραξία και γεννά αξίωση αποζημίωσης και ηθικής βλάβης. Τα πολιτικά δικαστήρια δεν έχουν αρμοδιότητα να ελέγξουν ούτε παρεμπιπτόντως την συνδρομή των προϋποθέσεων περί διαγραφής του σήματος και δεν έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν την νόμιμη προστασία του σήματος έστω και αν υποπέσει στην αντίληψη τους ύπαρξη λόγου μη έγκρισης ή διαγραφής του (ΑΠ 415/2018).

Αναπαραγωγή Σε Ξενοδοχεία

Ττόσο από τις διατάξεις του ελληνικού νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας όσο και από την Διεθνή Σύμβαση WIPO για την πνευματική ιδιοκτησία, (η οποία κυρώθηκε από τη χώρα μας με το νόμο 3184/2003) προκύπτει πως οι δημιουργοί πνευματικών και καλλιτεχνικών έργων, έχουν αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν κάθε παρουσίαση των έργων τους στο κοινό, με ενσύρματα ή ασύρματα μέσα, περιλαμβανομένης και της διάθεσης στο κοινό των έργων τους κατά τρόπο, ώστε τα μέλη του κοινού να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά από τον τόπο και τον χρόνο και δικαίωμα ατομικής επιλογής.

Το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ), απαντώντας σε σχετικά προδικαστικά ερωτήματα που του υπέβαλαν το Ισπανικό δικαστήριο Audiena Provincial de Barcelona και το δικαστήριο του Αρείου Πάγου της Ελλάδος, με την υπ’ αριθ. 161/2009 απόφαση του, αναφορικά με την έννοια όρων της Οδηγίας 2001/29/Ε.Κ., ερμήνευσε αυθεντικά την ανωτέρω Οδηγία και δέχθηκε, με τις από 7-12-2006 (C 306/2005) και 18-3-2010 (C 136/2009), αντίστοιχα, αποφάσεις του τα εξής : 

1. Μολονότι η παροχή απλώς των υλικών εγκαταστάσεων δεν συνιστά από μόνη της παρουσίαση υπό την έννοια της οδηγίας 2001/29 ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και των συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας, η διανομή του σήματος από ξενοδοχειακό συγκρότημα μέσω συσκευών τηλεόρασης σε πελάτες που διαμένουν στα δωμάτια του συγκροτήματος αυτού, ασχέτως τεχνικής μετάδοσης του χρησιμοποιούμενου σήματος, δηλαδή μόνη η σύνδεση από τον ξενοδόχο των συσκευών τηλεόρασης με την κεντρική κεραία του ξενοδοχείου συνιστά πράξη παρουσίασης στο κοινό υπό την έννοια του άρθρου 3 παράγραφος 1 της οδηγίας αυτής, 
2. Ο ιδιωτικός χαρακτήρας των δωματίων ξενοδοχειακού συγκροτήματος δεν κωλύει το να αποτελεί η πράξη παρουσίασης του έργου πραγματοποιείται εκεί μέσω συσκευών τηλεόρασης πράξη παρουσίασης στο κοινό υπό την έννοια του άρθρου 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 2001/29, η έννοια δε της “παρουσίασης στο κοινό” πρέπει να ερμηνεύεται σε όλη την Κοινότητα αυτοτελώς και ενιαίως, 
3. Η παρουσίαση ενός έργου από τους τηλεοπτικούς δέκτες, οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι σε δωμάτια ξενοδοχείου συνιστά παρουσίαση, η οποία πραγματοποιείται από οργανισμό διαφορετικό από αυτόν από τον οποίο προέρχεται και απευθύνεται προς ένα κοινό, διαφορετικό από το κοινό της πρωτότυπης παρουσίασης του έργου, δηλαδή προς ένα νέο κοινό. Προς τούτο το ΔΕΚ έλαβε υπόψη του τον Οδηγό της Σύμβασης της Βέρνης (Ν. 100/1975) και δέχθηκε, ότι ο δημιουργός, επιτρέποντας τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση του έργου του, λαμβάνει υπόψη του μόνο τους άμεσους χρήστες, δηλαδή του κατόχους συσκευών λήψεως, οι οποίοι μεμονωμένα ή στο πλαίσιο του ιδιωτικού ή οικογενειακού τους περιβάλλοντος, λαμβάνουν τις εκπομπές. Αφότου, όμως, η λήψη γίνεται για να μεταδοθεί σε ακροατήριο μεγαλύτερης κλίμακας και ενίοτε με κερδοσκοπικό σκοπό, ένα νέο τμήμα του κοινού αποκτά πρόσβαση στην ακρόαση ή τη θέαση του έργου. Η δε παρουσίαση της εκπομπής μέσω μεγαφώνου ή ανάλογου μέσου δεν αποτελεί απλή λήψη μόνης της εκπομπής, αλλά ανεξάρτητη πράξη, με την οποία το εκπεμπόμενο έργο παρουσιάζεται σε νέο κοινό, με συνέπεια η δημόσια αυτή λήψη να ενεργοποιεί το αποκλειστικό δικαίωμα του δημιουργού να παράσχει τη σχετική άδεια και 
4. Η πελατεία του ξενοδοχειακού συγκροτήματος, η οποία εναλλάσσεται ταχέως, αποτελεί νέο κοινό και η διανομή του εκπεμπόμενου έργου στην πελατεία αυτή μέσω συσκευών τηλεόρασης δεν αποτελεί απλώς τεχνικό μέσο για την εξασφάλιση ή τη βελτίωση της λήψεως του πρωτοτύπου της εκπομπής εντός της ζώνης καλύψεως της, αλλά αντιθέτως πραγματοποιείται στο πλαίσιο της τεχνικής διαμεσολάβησης του ξενοδοχειακού συγκροτήματος, το οποίο, με πλήρη επίγνωση των συνεπειών της συμπεριφοράς του, παρεμβάλλεται για να δώσει πρόσβαση προς το προστατευόμενο έργο στους πελάτες του, οι οποίοι, ελλείψει της παρεμβάσεως αυτής, ευρισκόμενοι εντός του ξενοδοχειακού συγκροτήματος , δεν θα μπορούσαν, κατ’ αρχήν να έχουν από μόνοι τους πρόσβαση στο μεταδιδόμενο έργο. 

Αναπαραγωγή Σε Εκπαιδευτικά Ιδρύματα

Σύμφωνα με τις εξαιρέσεις του άρθρου 27 του Ν.2121/1993 “επιτρέπεται, χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, η δημόσια παράσταση ή εκτέλεση έργου: 

• σε περίπτωση επίσημων τελετών, στο μέτρο που δικαιολογείται από τη φύση αυτών των τελετών και 
• στο πλαίσιο της δραστηριότητας εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από το προσωπικό και τους μαθητές ή σπουδαστές του ιδρύματος εφόσον το κοινό απαρτίζεται αποκλειστικά από αυτούς ή από τους γονείς των μαθητών ή σπουδαστών ή όσους έχουν την επιμέλεια αυτών ή όσους συνδέονται άμεσα με τις δραστηριότητες του ιδρύματος”. 

Είναι σαφές ότι ο νομοθέτης επιθυμεί να επιτρέψει με την εισαγωγή του περιορισμού αυτού τη δημόσια παράσταση ή την εκτέλεση του έργου στο πλαίσιο δραστηριότητας ιδρυμάτων, χωρίς να απαιτείται η χρονοβόρος αλλά και δαπανηρή άδεια των δημιουργών. Η διάταξη αυτή δεν περιορίζεται μόνο στα σχολεία αλλά αναφέρεται σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η έννοια αυτή είναι ευρεία και περιλαμβάνει όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά, όπως και τις σχολές, εφόσον υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας και Εθνικών Θρησκευμάτων. 

Σύμφωνα δε με τη με αριθμ. 243/3-5-1999 γνωμοδότηση της Τριμελούς Επιτροπής του Υπουργείου Πολιτισμού στην εν λόγω διάταξη εμπίπτουν και οι “σχολές χορού“, αφού και αυτές ως εκπαιδευτήρια απολαμβάνουν των περιορισμών του άρθρου 27, όταν η χρήση μουσικών έργων γίνεται στα πλαίσια των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών και όταν πρόκειται για εκτέλεση, που γίνεται στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος χορού (ΑΠ 1733/207). 

Επίσης

• Κυνηγετικοί Χάρτες συνιστούν πρωτότυπο έργο που χρήζει προστασίας, όπως και οι βάσεις δεδομένων κυνηγετικών χαρτών εφόσον συνιστούν πρωτότυπη και μοναδική σύλληψη ως προς τη διάρθρωσή τους (ΑΠ 1051/2015).
• Υπάγονται στην έννοια “έργου” και προστατεύονται, Τουριστικοί Χάρτες και Τουριστικοί Οδηγοί με τις ενσωματωμένες σε αυτούς φωτογραφίες (ΑΠ 1493/2009).
• Προστατευόμενες είναι επίσης και Τεχνικές Μελέτες από αρχιτέκτονα – μηχανικό (ΑΠ 715/2017).

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με την πνευματική σας ιδιοκτησία και την προστασία της.