Ολοένα και περισσότερο ερχονται ερωτήματα για το αν κατά πόσο είναι νόμιμο, εμπορικές συμβάσεις, οι οποίες υπογράφονται στην Ελλάδα από ελληνικές εταιρείες, να συμφωνηθεί από τα μέρη ότι θα διέπονται από ξένο δίκαιο (συνήθως αγγλικό). Τούτο, διαπλέκεται νομικά με τα ζητήματα δικαιοδοσίας στις εμπορικές συμβάσεις, με την βασική διαφοροποίηση ότι πρόκριται για αμιγώς ελληνική σύμβαση.

Νομικό Πλαίσιο

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 25 εδ. α’ του Αστικού Κώδικα, οι ενοχές που προέρχονται από σύμβαση ρυθμίζονται, κατ’ αρχήν, από το δίκαιο, στο οποίο τα συμβαλλόμενα μέρη έχουν υποβληθεί (Α.Π. 1459/2014). Ταυτόχρονα,  η υποβολή των μερών σε ορισμένο δίκαιο μπορεί να γίνει με ρητή ή σιωπηρή δήλωση της βούλησής τους (ΕφΠειρ 6/2021). 

Με το παραπάνω καθιερώνεται η αρχή της αυτονομίας της βούλησης ως προς την υποβολή μιας σύμβασης, αναφερομένης σε διεθνή συναλλαγή, στο δίκαιο ορισμένης Πολιτείας. 

Εξάλλου, ταυτόσημη και ομοειδής σε περιεχόμενο ρύθμιση με την ανωτέρω διάταξη προβλέπεται και από τον Κανονισμό (Ε.Κ.) 593/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 17ης Ιουνίου 2008 «για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές (Ρώμη Ι)», ο οποίος εφαρμόζεται, κατά το άρθρο 28 του Κανονισμού αυτού, για τις συμβάσεις που συνάπτονται μετά τις 17-12-2009, αντικαθιστώντας τη Σύμβαση της Ρώμης της 19-6-1980 «για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές», η οποία κυρώθηκε στην Ελλάδα με το Ν.1792/1988, οι διατάξεις του οποίου (Κανονισμού). 

Περιορισμοί

Η παραπάνω αναφερόμενη αυτονομία της βούλησης δεν είναι απόλυτη, υπό την έννοια ότι δεν δύναται να επιλεγεί δίκαιο προς το οποίο δεν συνδέεται κάποιο από τα στοιχεία της σύμβασης, έστω και χαλαρά. 

Δεν έχει σημασία εάν ο σύνδεσμος, κρινόμενος αντικειμενικά, είναι πολύ ασθενέστερος από τους συνδέσμους που παρουσιάζει η σύμβαση με άλλα δίκαια, διότι αξία έχει η ύπαρξη του συνδέσμου και όχι η εγγύτητα αυτού. 

Άλλωστε υπάρχει η τάση για τη μέγιστη δυνατή διεύρυνση της έννοιας του συνδέσμου, με συνέπεια να διευρύνεται και ο κύκλος των δικαίων μεταξύ των οποίων δύναται να γίνει η επιλογή. 

Ως μάλιστα παρατηρείται σχετικά, σε ορισμένους κλάδους του εμπορίου, των μεταφορών και των ασφαλίσεων, υπάρχει η τάση για διεθνή τυποποίηση ή ενοποίηση, ο σκοπός δε αυτός επιτυγχάνεται, εκτός των διεθνών συμβάσεων, με την υποβολή των σπουδαιότερων τύπων των σχετικών συμβάσεων στο ίδιο δίκαιο, ανεξαρτήτως ιθαγένειας ή κατοικίας των συμβληθέντων ή τόπου σύναψης ή εκτέλεσης της σύμβασης. 

Στους προαναφερθέντες κλάδους, όπου οι γενικώς χρησιμοποιούμενοι τύποι των συμβάσεων διατυπώνονται και συντάσσονται σύμφωνα προς τα έθιμα του αγγλικού εμπορίου, η υπαγωγή στο αγγλικό δίκαιο είναι εύλογη και φυσική. 

Συνεπώς, ένας εσωτερικός σύνδεσμος μιας τέτοιας σύμβασης με το αγγλικό δίκαιο δεν δύναται να χαρακτηρισθεί ως απαράδεκτος (Α.Π. 1584/2011)

Συμπέρασμα

Από την παραπάνω επισκόπηση της νομολογίας προκύπτει σαφώς ότι εναπόκειται στα μέρη να επιλέξουν το δίκαιο που θα υπαχθούν, αρκεί τούτο να έχει κάποια σύνδεση -έστω και χαλαρή-  είτε με τα ίδια τα μέρη (υποκειμενική σχετικότητα) ειτε με τον κλάδο της σχετικής σύμβασης (αντικειμενική σχετικότητα). Η δε νομολογία ερμηνεύει εξαιρερικά διασταλτικά την σχετικότητα του υπα΄ρχοντος συνδέσμου.

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με τις συμβάσεις.