Η Σύμβαση Διαχείρισης (Management) Επιχείρησης αποτελεί ειδικότερο είδος της κατηγορίας των μικτών συμβάσεων. Το άρθρο 361 του ΑΚ που ορίζει ότι …”για τη σύσταση ή αλλοίωση ενοχής με δικαιοπραξία απαιτείται σύμβαση, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά “… εκφράζει την Αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων, που πηγάζει από το άρθρο 5 παρ.1 του Συντάγματος (ΑΠ 33/2002), συνεπεία της οποίας τα μέρη είναι ελεύθερα να διαπλάσσουν τις έννομες σχέσεις τους σε μεγάλο μέτρο και δεν είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν τα πρότυπα που θέτει ο νόμος.
Ελευθερία των συμβάσεων σημαίνει:
- ελευθερία του ατόμου να συνάπτει ή να μη συνάπτει σύμβαση, τόσο γενικά, όσο και με συγκεκριμένο πρόσωπο ως αντισυμβαλλόμενο (ελευθερία επιλογής του αντισυμβαλλόμενου) και
- ελευθερία καθορισμού του περιεχομένου της σύμβασης (ΑΠ 1518/2013, ΑΠ 1519/2013).
Εξάλλου, στο πλαίσιο της αρχής της ελευθερίας των συμβάσεων δεν είναι νοητό να υπάρχει και δεν υπάρχει numerus clausus των ενοχικών σχέσεων.
Έτσι, στη συναλλακτική πρακτική συναντούμε, εκτός από τις ενώσεις δύο ή περισσότερων συμβάσεων και τις ανώνυμες συμβάσεις, τις αποκαλούμενες μικτές συμβάσεις, που αντιδιαστέλλονται από τις επώνυμες συμβάσεις, οι οποίες ρυθμίζονται κατά τα ουσιώδη τους στοιχεία, είτε από τον ίδιο τον Αστικό Κώδικα (λχ.πώληση, μίσθωση, σύμβαση έργου) ,είτε από ειδικούς νόμους (λχ. Ν. 1665/1986 για τη χρηματοδοτική μίσθωση – leasing, Ν.1905/1990 για την πρακτορεία επιχειρηματικών απαιτήσεων- factoring κλπ).
Εξάλλου, μικτή σύμβαση είναι η ενιαία εκείνη σύμβαση, η οποία εμφανίζει μία άγνωστη στο νόμο σύνθεση στοιχείων, που ανήκουν σε διάφορους “τύπους” συμβάσεων (επώνυμων ή και ανώνυμων).
Μικτές Συμβάσεις
Οι μικτές συμβάσεις εμφανίζονται συνήθως με μία από τις ακόλουθες μορφές:
- Συμβάσεις, όπου ο ένας συμβαλλόμενος οφείλει περισσότερες παροχές, που ανήκουν η καθεμία τους σε διαφορετικό συμβατικό τύπο, αλλά η μία είναι (οικονομικώς και νομικώς) κύρια, ενώ οι άλλες παρεπόμενες (τυπικές συμβάσεις με παρεπόμενη παροχή διαφορετικού τύπου). Στις συμβάσεις αυτού του τύπου εφαρμόζεται βασικά η μέθοδος της “απορρόφησης ή αφομοίωσης“, κατά την οποία θα πρέπει να διαπιστώνεται κάθε φορά, ποια είναι η οικονομικώς κύρια παροχή. Πάντως και εδώ θα πρέπει να εξετάζεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση μήπως ενδεχόμενη ανωμαλία σχετικά με την εξέλιξη μιας από τις οφειλόμενες παροχές (ακόμη και της παρεπόμενης) και η συνακόλουθη δημιουργία “καταργητικού λόγου” ως προς αυτήν (λ.χ. δικαιώματος καταγγελίας, υπαναχωρήσεως, κ.λπ.) επηρεάζει την τύχη της όλης συμβάσεως.
- Συμβάσεις, όπως οι παραπάνω, όπου όμως οι περισσότερες παροχές, που οφείλει ο ένας συμβαλλόμενος είναι οικονομικώς ισοδύναμες μεταξύ τους και νομικώς κύριες (“δίδυμες“) συμβάσεις. Στις συμβάσεις αυτού του τύπου εφαρμόζεται βασικά η “μέθοδος του συνδυασμού“, κατά την οποία θα πρέπει να εφαρμοστούν παράλληλα για καθεμία από τις σωρευόμενες παροχές, οι κανόνες του συμβατικού τύπου, στον οποίο αυτή ανήκει, χωρίς όμως να παραβλέπεται και η ενότητα της μικτής συμβάσεως, ιδίως όταν μία ανωμαλία σε κάποια από τις παροχές δημιουργεί έναν “καταργητικό λόγο”.
- Συμβάσεις, όπου ο ένας συμβαλλόμενος οφείλει (κύρια) παροχή, που ανήκει σε ορισμένο συμβατικό τύπο (ή και περισσότερες παροχές που ανήκουν σε διαφορετικό συμβατικό τύπο η καθεμία), ενώ ο αντισυμβαλλόμενος του οφείλει αντιπαροχή που ανήκει σε άλλον συμβατικό τύπο. 4. Συμβάσεις, όπου η μία ενιαία παροχή του ενός συμβαλλόμενου περιέχει τα χαρακτηριστικά περισσότερων συμβατικών τύπων (συμβάσεις ενιαίας μικτής παροχής). Στις συμβάσεις αυτών των τύπων υπό στοιχεία 3 και 4 εφαρμόζεται βασικά η παραπάνω “μέθοδος του συνδυασμού” (ΑΠ 620/2015, ΑΠ 1024/2010).
Η Σύμβαση Διαχείρισης Επιχείρησης
Εξάλλου, η σύμβαση διαχείρισης επιχείρησης (management contract, contract de gestion d’enterprise) είναι – στη σύγχρονη μορφή της προϊόν της αμερικανικής πρακτικής – ωστόσο απαντάται πλέον εκτεταμένα και στην Ευρώπη, στην οργάνωση διαφόρων οικονομικών τομέων, καθώς και στις διεθνείς συναλλαγές.
Πρόκειται για μια σύμβαση -μη ρυθμιζόμενη στις περισσότερες έννομες τάξεις- με την οποία μια επιχείρηση (συνήθως εταιρεία) αναθέτει, έναντι αμοιβής, τη διαχείριση του συνόλου ή του μεγαλύτερου μέρους των δραστηριοτήτων της σε μια άλλη εταιρεία με ειδική γνώση και εμπειρία στο συγκεκριμένο αντικείμενο, τη διαχειρίστρια (πχ συμβάσεις management ξενοδοχείων).
Επέρχεται με τον τρόπο αυτό, διάσπαση μεταξύ της ιδιοκτησίας της επιχείρησης και της εκμετάλλευσης αυτής, θεωρητικά δε, μπορεί να αφορά τη διαχείριση οποιασδήποτε επιχείρησης, ατομικής ή εταιρικής. Στην πραγματικότητα όμως, το οικονομικό και νομικό ενδιαφέρον της σύμβασης εστιάζεται στη διαχείριση εταιρείας.
Για να μπορεί να γίνει λόγος για σύμβαση διαχείρισης εταιρείας πρέπει το σύνολο ή σχεδόν το σύνολο των εξουσιών εταιρικής διοίκησης να ανατίθεται σε τρίτο πρόσωπο, έναντι ανταλλάγματος.
Λειτουργία Και υποχρεώσεις Μερών
Στη Σύμβαση Διαχείρισης η κύρια υποχρέωση της διαχειρίστριας είναι η υποχρέωση διοίκησης, αντικείμενο της οποίας είναι ,είτε η διαχειριζόμενη εταιρεία ως σύνολο, είτε τμήμα αυτής, εφόσον το τελευταίο παρουσιάζει οικονομική και λειτουργική αυτονομία.
Αντίθετα, η ανάθεση διεκπεραίωσης ορισμένης υπόθεσης ή παροχής συγκεκριμένης υπηρεσίας δεν εμπίπτει στην έννοια της “διαχείρισης εταιρείας“.
Η ανάθεση διαχείρισης μπορεί να περιλαμβάνει κάθε πράξη (νομική ή υλική) που αφορά τη διοίκηση της εταιρείας και τη διαχείριση της περιουσίας της. Απλή παροχή συμβουλών ως προς τη διοίκηση δεν συνιστά “διαχείριση εταιρείας” (ΑΠ 1465/2018).
Η οριοθέτηση των εξουσιών της διαχειρίστριας εξαρτάται κάθε φορά από τις συνθήκες του δεδομένου οικονομικού τομέα και τις ανάγκες της εταιρείας, που τίθεται υπό διαχείριση. Όποια και αν είναι η έκταση των αρμοδιοτήτων της διαχειρίστριας, ο επιχειρηματικός κίνδυνος ανήκει πάντα στην αναθέτουσα εταιρεία.
Η διαχειρίστρια διεκπεραιώνει – θεωρητικά- υπόθεση ξένη προς τα ίδια συμφέροντά της, για λογαριασμό της αναθέτουσας. Η τελευταία έχει επίσης, το βάρος των μεγάλων επενδύσεων για την αγορά ή αντικατάσταση των παγίων περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης (ακινήτων και βασικού εξοπλισμού).
Η διάρκεια της σύμβασης διαχείρισης εξαρτάται επίσης από τις συνθήκες, που ισχύουν στο συγκεκριμένο οικονομικό τομέα και τις ανάγκες της εταιρείας, που τίθεται υπό διαχείριση. Για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της η διαχειρίστρια δικαιούται αμοιβή.
Κατά κανόνα η αμοιβή αυτή καθορίζεται ως ποσοστό επί του κύκλου εργασιών ή των καθαρών εσόδων της αναθέτουσας εταιρείας.
Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με τις συμβάσεις διαχείρισης (Management) επιχείρησης.