H δημιουργία Bad Bank και η συμβατότητα της με την Οδηγία BRRD (Bank Recovery and Resolution Directive) είναι θέμα που θα απασχολήσει την επικαιρότητα, μετά την παρουσίαση νέου σχετικού σχεδίου δημιουργίας. Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) διερευνά τη δυνατότητα να ακολουθήσει την Ιρλανδία (ΝΑΜΑ) και την Ισπανία (SAREB) προχωρώντας σε ένα τέτοιο εγχείρημα.

Η διαφοροποίηση, ωστόσο, της σημερινής προσπάθειας με εκείνη των παραπάνω χωρών είναι η εξής:

Η Ιρλανδία πρώτη το έτος 2009 και έπειτα η Ισπανία το έτος 2012, αξιοποίησαν την έλλειψη νομικού πλαισίου από την Ε.Ε. και προχώρησαν στην δημιουργία Bad Bank, σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο.

Αμέσως μετά, με την οδηγία 2014/59/ΕΕ (BRRD), η Ευρωπαϊκή Ένωση έσπευσε να καλύψει αυτό το κενό με τρόπο ώστε πλέον οι εθνικές κυβερνήσεις οφείλουν να λειτουργούν με βάση το πλαίσιο κανόνων που η οδηγία θεσπίζει.

Επομένως η Ελλάδα, αν τελικά το αποφασίσει, οφείλει να προχωρήσει σε δημιουργία Bad Bank με εντελώς διαφορετικούς όρους και κανόνες από εκείνους που ίσχυαν για Ιρλανδία και Ισπανία, καθώς οι κανόνες αναφορικά με το τραπεζικό δίκαιο έχουν αλλάξει.

Κανονιστικό Πλαίσιο Οδηγίας BRRD

Η οδηγία, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2015, ορίζει τη στήριξη και εξυγίανση των τραπεζών μέσω διαδικασίας εκκαθάρισης, αντιστρέφοντας τη χρονική αλληλουχία του βάρους διάσωσης. Προκρίνει, δηλαδή, χρονικά το bail in (εσωτερική διάσωση) και κατόπιν το baill out (εξωτερική διάσωση).

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το κόστος διάσωσης, το οποίο προκύπτει από ασκήσεις προσομοίωσης (stress test), καλούνται να το επωμιστούν κατά σειρά:

1. Οι μέτοχοι.

Μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ), με σκοπό την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών από ίδια κεφάλαια.

2. Οι ομολογιούχοι.

Εφόσον η ΑΜΚ δεν επαρκεί να καλύψει τις ανάγκες σε ίδια κεφάλαια, τότε οι κάτοχοι ομολογιών καλούνται να συνεισφέρουν στη διάσωση. Η συνεισφορά μπορεί να γίνει με δυο τρόπους:
– τα ομόλογα που διακρατούν να μετατραπούν σε κοινές μετοχές ή

– να μειωθεί η αξία των ομολόγων (haircut).

Με τους δυο παραπάνω τρόπους περιορίζονται οι κεφαλαιακές ανάγκες της τράπεζας.

Αν παρ’ όλα τα παραπάνω μέτρα η κεφαλαιακή βάση της τράπεζας εξακολουθεί να είναι μη βιώσιμη, τότε καλούνται κατά σειρά να επωμιστούν το βάρος:

3. Οι καταθέτες. 

Όλες οι καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ χαρακτηρίζονται ως «επένδυση» και με τον τρόπο αυτό εξομοιώνονται προς τους μετόχους και τους ομολογιούχους, λαμβάνοντας την τρίτη θέση στη σειρά κατάταξης του bail in. Οι καταθέσεις πάνω από αυτό το ποσό απομειούται (haircut) προκειμένου να μειωθούν έτι περαιτέρω οι υποχρεώσεις της τράπεζας. Καταθέσεις κάτω από το ποσό των 100.000 ευρώ ορίζονται ως εγγυημένες και προστατευμένες.

4. Το Δημόσιο (baill out).

Εφόσον με τους ανωτέρω τρόπους αντλήθηκαν κεφάλαια ύψους που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 8% της αξίας του παθητικού της τράπεζας, αλλά και πάλι δεν επαρκούν, τότε δίδεται κρατική βοήθεια μέχρι του ύψους του  5% του παθητικού.

Αρμόδιο όργανο για τον έλεγχο της τήρησης της συγκεκριμένης οδηγίας είναι η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (Competition Directorate General) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission).

Κανονιστικό Πλαίσιο Bad Bank

Με τον όρο “Bad Bank”, όπως αποκαλείται κατά τις συναλλαγές μια Asset Management Company (AMC), εννοείται μια εταιρεία διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού. 

Με τον όρο “στοιχείων ενεργητικού” νοούνται τα προβληματικά στοιχεία του ενεργητικού μιας τράπεζας και συγκεκριμένα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ ή NPLs).

“Μη εξυπηρετούμενο”, θεωρείται δάνειο για το οποίο δεν καταβλήθηκε από τον οφειλέτη κανένα ποσό για για διάστημα άνω των 90 ημερών.

Ως προς τη λειτουργία και τη δομή μιας bad bank δεν υπάρχει σταθερό πλαίσιο αναφοράς. Τίθενται, επομένως, ζητήματα που απασχολούν και θα απασχολήσουν το όλο εγχείρημα της ΤτΕ. Συγκεκριμένα:

– Σύσταση του μετοχικού κεφαλαίου.

Σε μια AMC η συμμετοχή του Δημοσίου, μαζί με ιδιωτικά κεφάλαια, είναι αναμενόμενη και απαραίτητη. Το ερώτημα είναι ως προς τη μορφή και το ύψος της. 

– Κρατικές εγγυήσεις

Ομοίως και ως προς το ύψος των εγγυήσεων που το Δημόσιο θα κληθεί να προσφέρει προκειμένου να γίνει “ελκυστικό” το εγχείρημα στους ιδιώτες επενδυτές αλλά και στις ίδιες τις τράπεζες.

– Ύψος μεταβιβαζομένων NPLs

Το συνολικό ποσό ΜΕΔ που θα μεταβιβάσουν οι τράπεζες στη bad bank είναι πρωταρχικό ζήτημα, όπως έδειξε η προηγούμενη εμπειρία της Ιρλανδίας και της Ισπανίας, υπό την έννοια ότι θα πρέπει να βρεθεί το “fine-tuning” ανάμεσα στις ανάγκες των τραπεζών και της αγοράς.

– Αξία μεταβίβασης NPLs

Ζήτημα υπάρχει και ως προς το ύψος του τιμήματος της μεταβίβασης των ΜΕΔ από τις τράπεζες προς την AMC. Σε περίπτωση που υπάρξει απομείωση της λογιστής αξίας κατά τη μεταβίβαση, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα που θα αποτυπωθούν άμεσα στους ισολογισμούς των τραπεζών. Σε περίπτωση που μεταβιβαστούν στην λογιστική αξία θα πρέπει να βρεθεί ο μηχανισμός εξισορρόπησης μετά την πώληση τους σε αγοραστικές τιμές.

Από τα παραπάνω είναι σαφές πως, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, θα υπάρξει έμμεση κρατική ενίσχυση προς τις τράπεζες, χωρίς να προηγηθεί bail in, που είναι σαφώς αντίθετο με την οδηγία BRRD.

Ο τρόπος που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή, επομένως, μια Bad Bank από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είναι είτε με αναθεώρηση της Οδηγίας (που ήδη συζητείται στην Ε.Ε.) είναι με την ανοχή της Κομισιόν.

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με την τραπεζική και το τραπεζικό δίκαιο.