Φορολογικοί Παράδεισοι, σύμφωνα με το ελληνικό φορολογικό δίκαιο, θεωρούνται είτε τα “Μη Συνεργάσιμα Κράτη“, είτε τα “Κράτη Με Προνομιακό Φορολογικό Καθεστώς“. Με πρόσφατες εγκυκλίους οι ΑΑΔΕ προσδιόρισε τα κράτη αυτά, ακολουθώντας και τις σχετικές κατευθύνσεις της Ε.Ε.

Πριν από αυτό, είχε προηγηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο η έκθεση του ΟΟΣΑ, ότι μόνο το έτος 2019 ανακαλύφθηκε μέσω της διεθνούς ανταλλαγής πληροφοριών των φορολογικών Αρχών (“Πρόγραμμα BEPS” – Base Erosion and Profit Shifting Project) ποσό αδήλωτων εισοδημάτων ύψους 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Επίσης, σύμφωνα με Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίουστις αρχές του 2021, στην ΕΕ το κόστος της εταιρικής φοροαποφυγής στην Ε.Ε. εκτιμάται σε 500 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Οι περιοχές δικαιοδοσίας με την υψηλότερη κατάταξη στην κλίμακα των φορολογικών παραδείσων είναι, σύμφωνα με το Συμβούλιο, οι εξής: 

1. Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, 
2. Βερμούδα, 
3. Ολλανδία (Κάτω Χώρες), 
4. Ελβετία,
5. Λουξεμβούργο, 
6. Τζέρσι, 
7. Σιγκαπούρη, 
8. Μπαχάμες, 
9. Χονγκ Κονγκ και 
10. Ιρλανδία

Μη Συνεργάσιμα Κράτη

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65 του Ν. 4172/2013, θεωρούνται ως φορολογικοί παράδεισοι, με την έννοια των μη συνεργάσιμων κρατών, εκείνα που δεν είναι κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κατάστασή τους, σχετικά με τη διαφάνεια και την ανταλλαγή των πληροφοριών σε φορολογικά θέματα, έχει εξεταστεί από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) και δεν έχει χαρακτηριστεί ως “σε μεγάλο βαθμό συμμορφούμενη“, και τα οποία:

• δεν έχουν συνάψει και δεν εφαρμόζουν με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής στο φορολογικό τομέα ή δεν έχουν υπογράψει την Κοινή Σύμβαση Συμβουλίου της Ευρώπης – ΟΟΣΑ για αμοιβαία διοικητική συνδρομή σε φορολογικά θέματα και
• δεν έχουν δεσμευτεί για αυτόματη ανταλλαγή χρηματοοικονομικών πληροφοριών

Τα μη συνεργάσιμα κράτη καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ύστερα από τη διαπίστωση των προϋποθέσεων της προηγούμενης παραγράφου και περιλαμβάνονται σε κατάλογο που δημοσιεύεται στο ΦΕΚ κάθε έτος ως εξής:

• Αφαιρούνται τα κράτη που μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης έχουν συνάψει και εφαρμόζουν με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής.
• Προστίθενται τα κράτη που: 
  • ενώ έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής, οι διατάξεις της εν λόγω σύμβασης ή η εφαρμογή τους δεν επέτρεψαν στην ελληνική φορολογική διοίκηση να λάβει τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή των διατάξεων της φορολογικής νομοθεσίας,
  • δεν έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής, αν και η Ελλάδα είχε προτείνει, πριν την 1η Ιανουαρίου του προηγούμενου έτους, τη σύναψη τέτοιας σύμβασης.
• Αφαιρούνται ή προστίθενται τα κράτη που δεν έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής, στα οποία η Ελλάδα δεν είχε προτείνει τη σύναψη τέτοιας σύμβασης πριν την 1η Ιανουαρίου του προηγούμενου έτους και για τα οποία το Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Διαφάνεια και την Ανταλλαγή των πληροφοριών σε φορολογικά θέματα που συστήθηκε με απόφαση του Ο.Ο.Σ.Α. της 17ης Σεπτεμβρίου 2009, θεωρεί ότι αντίστοιχα προβαίνουν ή όχι στην ανταλλαγή όλων των πληροφοριών που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή των φορολογικών νομοθεσιών των συμβαλλόμενων μερών.

Με βάση τα παραπάνω και σύμφωνα με την τελευταία εγκύκλιο της ΑΑΔΕ καθορίστηκαν ως τέτοια κράτη, τα ακόλουθα:

1. Άγιος Μαρτίνος 
2. Aνγκουίλα 
3. Bανουάτου Vssats
4. Βασίλειο του Λεσότο 
5. Γκαμπόν 
6. Γκάνα 
7. Γουατεμάλα
8. Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας 
9. Iσημερινός 
10. Κένυα Kya
11. Κουρασάο 
12. Καζαχστάν 
13. Λιβερία 
14. Μαυριτανία 
15. Μποτσουάνα 
16. Μπουρκίνα Φάσο
17. Nήσοι Μάρσαλ 
18. Παραγουάη 
19. Τρινιδάδ και Τομπάγκο 
20. Φιλιππίνες 

Εξάλλου, από το συνδυασμό των διατάξεων των ν.4172/2013 και της κατάθεσης στο Θεματοφύλακα της Πολυμερούς Σύμβασης Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ για τη Διοικητική Συνδρομή σε Φορολογικά Θέματα, μη συνεργάσιμα κράτη (κράτη ή περιοχές δικαιοδοσίας ή υπερπόντιες χώρες ή εδάφη που τελούν υπό οποιοδήποτε ειδικό καθεστώς σύνδεσης ή εξάρτησης) είναι και τα εξής: 

1. Αντίγκουα και Μπαρμπούντα
2. Δομινικανή Δημοκρατία 
3. Ελ Σαλβαδόρ 
4. Μπρουνέι 
5. Ντομίνικα
6. Τζαμάικα 

Τέλος, ο πρόσφατος κατάλογος της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 5 Οκτωβρίου 2021 και περιλαμβάνει τις κάτωθι χώρες:

1. Αμερικανική Σαμόα
2. Φίτζι
3. Γκουάμ
4. Παλάου
5. Παναμάς
6. Σαμόα
7. Τρινιδάδ και Τομπάγκο
8. Παρθένοι Νήσοι των ΗΠΑ
9. Βανουάτου

Ο ενωσιακός κατάλογος αφορά σε χώρες που έχουν χαμηλούς ή μηδενικούς εταιρικούς φόρους και δεν συνεργάζονται με τις ευρωπαϊκές αρχές, με αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Κράτη Με Προνομιακό Φορολογικό Καθεστώς

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 65 του ν.4172/2013, φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα θεωρείται ως φορολογικός παράδεισος, με την έννοια ότι υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς σε κράτος εκτός της Ελλάδας, όταν η φορολογική κατοικία τους βρίσκεται σε οποιοδήποτε κράτος, ακόμη και σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εάν σε αυτό το κράτος:

• δεν υπόκειται σε φορολογία ή, εάν υπόκειται, δεν φορολογείται εν τοις πράγμασι, 

ή

• υπόκειται σε φόρο επί των κερδών ή των εισοδημάτων ή του κεφαλαίου, του οποίου ο συντελεστής είναι ίσος ή κατώτερος από το 60% του συντελεστή φορολογίας νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, ο οποίος θα οφειλόταν σύμφωνα με τις διατάξεις της ελληνικής φορολογικής νομοθεσίας, εάν ήταν φορολογικός κάτοικος ή διατηρούσε μόνιμη εγκατάσταση κατά την έννοια του άρθρου 6 του ΚΦΕ στην Ελλάδα.

Με βάση το παραπάνω κριτήριο και σύμφωνα με πρόσφατη εγκύκλιο της ΑΑΔΕ καθορίστηκαν για το φορολογικό έτος 2020, ως κράτη που έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς, τα ακόλουθα:

1. Άγιος Ευστάθιος
2. Αλβανία 
3. Ανατολικό Τιμόρ
4. Ανγκουίλα
5. Ανδόρρα 
6. Βανουάτου 
7. Βερμούδες 
8. Βόρεια Μακεδονία 
9. Βοσνία -Ερζεγοβίνη 
10. Βουλγαρία 
11. Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι
12. Γιβραλτάρ 
13. Γκέρνσεϊ 
14. Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 
15. Ιρλανδία 
16. Κατάρ 
17. Κιργιστάν 
18. Κόσοβο 
19. Κύπρος 
20. Λιχτενστάιν 
21. Μακάο 
22. Μαλδίβες 
23. Μαυροβούνιο 
24. Μολδαβία
25. Μογγολία 
26. Μονακό 
27. Μπαρμπάντος 
28. Μπαχάμες 
29. Μπαχρέιν 
30. Μπελίζ 
31. Μποναίρ 
32. Νήσοι Κέιμαν 
33. Νήσοι Μάρσαλ
34. Νήσοι Τέρκς και Κάϊκος 
35. Νήσος του Μάν 
36. Ουγγαρία 
37. Παραγουάη 
38. Σάμπα 
39. Σαουδική Αραβία
40. Σρι- Λάνκα 
41. Τζέρσεϋ
42. Τουρκμενιστάν 

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα φορολογικού δικαίου.