Το ν.δ. 1195/1942
Με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν.δ. 1195/1942 ορίζεται ότι “οι απαιτήσεις εκ τόκων, τοκομεριδίων, μερισματαποδείξεων και μερισμάτων διαπραγματεύσιμων μετοχών, ιδρυτικών τίτλων, ομολογιών και κινητών εν γένει αξιών, εκδεδομένων υπό ημεδαπών αστικών ή εμπορικών εταιριών πάσης φύσεως, Συνεταιρισμών, Σωματείων, Συλλόγων και παντός εν γένει Νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, παραγραφόμεναι μετά 5ετίαν αφ’ ης κατέστησαν απαιτηταί κατά τας διατάξεις του άρθρου 3 του Νόμου ΑΣΜΔ’ της 26/30 Ιουλίου 1885 «περί των πληρωτέρων τω κομιστή ανωνύμων χρεογράφων» και του άρθρου 2 του Νόμου ΓΥΛΓ’ της 27/30 Νοεμβρίου 1909 «περί βραχυπροθέσμων παραγραφών» ή εντός βραχυτέρας συμβατικής αποσβεστικής προθεσμίας περιέχονται οριστικώς εις το Ελληνικόν Δημόσιον”.
Με το άρθρο 8 του ίδιου ως άνω νομοθετικού διατάγματος ορίζεται ότι “για τις πιο πάνω απαιτήσεις που παραγράφονται υπέρ του Δημοσίου υπάρχει υποχρέωση εντός του μηνός Απριλίου εκάστου οικονομικού έτους για απόδοση στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. της έδρας του υπόχρεου, των δηλούμενων ως περιερχόμενα στο Δημόσιο ποσών και παράδοση των τίτλων”.
Με δεδομένο ότι οι διατάξεις του άρθρου 3 του Νόμου ΑΣΜΔ’ της 26/30 Ιουλίου 1885 «περί των πληρωτέρων τω κομιστή ανωνύμων χρεογράφων» και του άρθρου 2 του Νόμου ΓΥΛΓ’ της 27/30 Νοεμβρίου 1909 «περί βραχυπροθέσμων παραγραφών» καταργήθηκαν με την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1 και 17 του α.ν. 2783/1941 «Εισαγωγικός Νόμος Αστικού Κώδικα), για την παραγραφή αξιώσεων από τόκους και μερίσματα εφαρμόζονται οι διατάξεις της περ. 15 του άρθρου 250 του Αστικού Κώδικα, σε συνδυασμό με αυτές του άρθρου 253 και 260 ΑΚ.
Ο Αστικός Κώδικας
Με την περ. 15 του άρθρου 250 ΑΚ ορίζεται ότι η παραγραφή είναι πενταετής στις αξιώσεις των τόκων, χρεολύτρων και μερισμάτων που απορρέουν από συνήθεις σχέσεις της καθημερινής συναλλακτικής ζωής. Η παραγραφή αρχίζει από τότε που γεννήθηκε η αξίωση και είναι δυνατή η δικαστική επιδίωξή της (251 ΑΚ). Η παραγραφή των αξιώσεων που αναφέρονται στο άρθρο 250 αρχίζει μόλις λήξει το έτος μέσα στο οποίο συμπίπτει η έναρξη της παραγραφής που ορίζεται στα δύο προηγούμενα άρθρα (253 ΑΚ).
Η παραγραφή διακόπτεται, όταν ο υπόχρεος αναγνωρίσει την αξίωση με οποιονδήποτε τρόπο (260 ΑΚ).
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η παραγραφή της αξίωσης από μερίσματα αρχίζει από το τέλος του έτους, κατά το οποίο εγκρίθηκε ο ισολογισμός της χρήσης και λήφθηκε η απόφαση περί διανομής των μερισμάτων (ήτοι από τότε που γεννήθηκε η αξίωση και είναι δυνατή η δικαστική επιδίωξή της).
Φορολογική Αντιμετώπιση
Ωστόσο, η υπόψη πενταετής παραγραφή της απαίτησης από μερίσματα υπέρ του Δημοσίου διακόπτεται όταν κατά τη διάρκειά της ο υπόχρεος (ανώνυμη εταιρεία) αναγνωρίσει την απαίτηση αυτή του δικαιούχου του μερίσματος με οποιονδήποτε τρόπο, όπως για παράδειγμα μεταφέροντας το ποσό του οφειλόμενου μερίσματος από τον λογαριασμό 53.01 «Μερίσματα πληρωτέα» σε πίστωση του προσωπικού λογαριασμού του δικαιούχου του μερίσματος μετόχου και ενημερώνοντας σχετικά τον δικαιούχο.
Επιπλέον η εγκύκλιος Ε.2128/08-07-2019 παρέχει διευκρινίσεις σχετικά με την παραγραφή μη αναληφθέντων μερισμάτων από τους δικαιούχους αυτών κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 1 του ν.δ. 1195/1942
Σύμφωνα δε με τη ΔΕΔ Θ 1228/2019, για λόγους απλοποίησης της απόδοσης μερισμάτων και λοιπών ποσών που παραγράφονται υπέρ του Δημοσίου, με τις διατάξεις του άρθρου αυτού θεσπίστηκε καινούργια διαδικασία για την απόδοση και επιβολή κυρώσεων.
Ειδικότερα, με τις διατάξεις της παρ.1, προβλέπεται ότι για τις παραγραφόμενες απαιτήσεις (μερίσματα, τόκους ιδρυτικών τίτλων, ομολογιών κλπ) που περιέρχονται οριστικά στο Δημόσιο με βάση στο άρθρο 1 του ν.δ. 1195/1942 έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 1 και της παρ.4 του άρθρου 2 ν.2523/1997.
Συνεπώς, σε περίπτωση εκπρόθεσμης ή ανακριβούς δήλωσης ή μη υποβολής δήλωσης έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 1 του ν.2523/1997 και επιβάλλεται πρόσθετος φόρος, με την καταβολή των σχετικών ποσών στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.
Με τις διατάξεις της παρ.2 του ίδιου άρθρου προβλέπεται, ότι το ποσό που βεβαιώνεται καταβάλλεται εφάπαξ και χωρίς δικαίωμα έκπτωσης ενώ δεν αποτελεί αντικείμενο εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς.
Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με τα μερίσματα και την παραγραφή τους.