Με το Νόμο 4920/2022 ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη η Οδηγία 2020/1504 και προσαρμόστηκε η εθνική νομοθεσίας στον Κανονισμό 2020/1503 της Ευρωπαϊκής Ένωση, σχετικά με πλαίσιο υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης για επιχειρήσεις (“crowdfunding”) .
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 148 του ως άνω νόμου, επικαιροποιήθηκε το θεσμικό πλαίσιο που εφαρμόζεται στις υπηρεσίες συμμετοχικής χρηματοδότησης, ιδίως ως προς τους Ευρωπαίους παρόχους υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης για επιχειρήσεις, προκειμένου να αρθούν τα εμπόδια διασυνοριακής συμμετοχικής χρηματοδότησης εντός της ΕΕ.
Επίσης, ρυθμίστηκε το ζήτημα της άδειας λειτουργίας των παρόχων υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης, σχετικά με τους Ευρωπαίους παρόχους, προκειμένου η ίδια δραστηριότητα να μην υπόκειται σε πολλαπλές άδειες εντός της ΕΕ.
Αρμόδιες Αρχές – Εξουσίες
Αρμόδια αρχή, για τους εγκατεστημένους στην Ελλάδα παρόχους υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης για επιχειρήσεις, με τη μορφή δανείων ή απόκτησης κινητών αξιών ή άλλων εισηγμένων μέσων για σκοπούς συμμετοχικής χρηματοδότησης, ορίζεται η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Εάν οι εν λόγω υπηρεσίες παρέχονται από πιστωτικά ιδρύματα, αρμόδια αρχή ορίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος.
Στο πλαίσιο των καθηκόντων τους,οι παραπάνω αρχές, διαθέτουν τουλάχιστον τις ακόλουθες εξουσίες έρευνας:
- Να απαιτούν από τους παρόχους υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης και τρίτους, στους οποίους έχει ανατεθεί η εκτέλεση αρμοδιοτήτων, σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης, και από τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που τους ελέγχουν ή ελέγχονται από αυτούς, να παρέχουν πληροφορίες και έγγραφα ή άλλα στοιχεία σε οποιαδήποτε μορφή, τα οποία θεωρούν ότι μπορεί να είναι συναφή με την εκτέλεση των καθηκόντων τους και να λαμβάνουν αντίγραφό τους,
- Να απαιτούν από τους ελεγκτές και τους διαχειριστές των παρόχων υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης και από τρίτους, στους οποίους έχει ανατεθεί η εκτέλεση αρμοδιοτήτων σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης, να παρέχουν πληροφορίες και έγγραφα ή άλλα στοιχεία σε οποιαδήποτε μορφή, τα οποία ενδέχεται να είναι συναφή με την εκτέλεση των καθηκόντων τους και να λαμβάνουν αντίγραφό τους,
- Να διενεργούν επιτόπιες επιθεωρήσεις ή έρευνες σε τοποθεσίες άλλες εκτός των ιδιωτικών κατοικιών φυσικών προσώπων και, για τον σκοπό αυτόν, να εισέρχονται σε εγκαταστάσεις για να έχουν πρόσβαση σε έγγραφα και λοιπά δεδομένα υπό οποιαδήποτε μορφή, στην περίπτωση που υφίστανται εύλογες υπόνοιες ότι τα έγγραφα και τα λοιπά δεδομένα, σχετικά με το αντικείμενο της επιθεώρησης ή της έρευνας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποδειχθεί παράβαση του ως άνω Κανονισμού.
Στο πλαίσιο των καθηκόντων εποπτείας, οι αρμόδιες Αρχές, μπορούν:
- Να αναστέλλουν την προσφορά συμμετοχικής χρηματοδότησης για μέγιστο διάστημα 10 διαδοχικών εργάσιμων ημερών, όταν έχουν βάσιμους λόγους ότι υφίσταται παράβαση του ανωτέρω Κανονισμού,
- Να απαγορεύουν ή να αναστέλλουν τις διαφημιστικές ανακοινώσεις ή να απαιτούν από πάροχο υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης ή από τρίτο, στον οποίο έχει ανατεθεί η εκτέλεση αρμοδιοτήτων σε σχέση με την παροχή τέτοιων υπηρεσιών, να διακόψει ή να αναστείλει τις διαφημιστικές ανακοινώσεις για μέγιστο διάστημα 10 διαδοχικών εργάσιμων ημερών, όταν έχουν βάσιμους λόγους ότι υφίσταται παράβαση του ανωτέρω Κανονισμού,
- Να απαγορεύουν προσφορά συμμετοχικής χρηματοδότησης, όταν διαπιστώνουν ότι υφίσταται παράβαση ή έχουν βάσιμους λόγους ότι υφίσταται παράβαση του ανωτέρω Κανονισμού,
- Να αναστέλλουν ή να απαιτούν από πάροχο υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης να αναστείλει την παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης για μέγιστο διάστημα 10 διαδοχικών εργάσιμων ημερών όταν έχουν βάσιμους λόγους ότι υφίσταται παράβαση του ανωτέρω Κανονισμού,
- Να απαγορεύουν την παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης εάν διαπιστώσουν παράβαση του ανωτέρω Κανονισμού,
- Να δημοσιοποιούν το γεγονός ότι πάροχος υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης ή τρίτος, στον οποίον έχει ανατεθεί η εκτέλεση αρμοδιοτήτων σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης, αδυνατεί να συμμορφωθεί προς τις υποχρεώσεις του,
- Να δημοσιοποιούν ή να απαιτούν από πάροχο υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης ή από τρίτο, στον οποίον έχει ανατεθεί η εκτέλεση αρμοδιοτήτων παροχής τέτοιων υπηρεσιών, να δημοσιοποιήσει κάθε ουσιώδη πληροφορία που ενδέχεται να επηρεάσει την παροχή της υπηρεσίας συμμετοχικής χρηματοδότησης, προκειμένου να διασφαλίζεται η προστασία των επενδυτών ή η ομαλή λειτουργία της αγοράς,
- Να αναστέλλουν ή να απαιτούν από πάροχο υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης ή από τρίτο, στον οποίον έχει ανατεθεί η εκτέλεση αρμοδιοτήτων σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης, να αναστείλει την παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης, όταν οι αρμόδιες αρχές θεωρούν ότι η κατάσταση του παρόχου υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης είναι τέτοια, ώστε η παροχή της υπηρεσίας συμμετοχικής χρηματοδότησης να είναι επιζήμια για τα συμφέροντα των επενδυτών,
- Να μεταβιβάζουν υφιστάμενες συμβάσεις σε άλλον πάροχο υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης σε περιπτώσεις που ανακληθεί η άδεια του παρόχου υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης.
Σημειωτέον, ότι η γνωστοποίηση πληροφοριών στις αρμόδιες αρχές από φυσικό ή νομικό πρόσωπο, δεν θεωρείται ότι παραβαίνει κάποιο περιορισμό στη δημοσιοποίηση πληροφοριών που επιβάλλεται εκ συμβάσεως ή διά νομοθετικής, κανονιστικής ή διοικητικής διάταξης και δεν προκύπτει καμία απολύτως νομική ευθύνη σε σχέση με την εν λόγω γνωστοποίηση.
Διοικητικές Κυρώσεις
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή η Τράπεζα της Ελλάδος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, επιβάλλουν, για τις παραβάσεις του Κανονισμού 2020/1503 και των πράξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότησή του και κατ’ εξουσιοδότηση του παρόντος νόμου, τις ακόλουθες διοικητικές κυρώσεις και μέτρα, τα οποία πρέπει να είναι αποτελεσματικά, αναλογικά και αποτρεπτικά:
- Δημόσια ανακοίνωση, στην οποία αναφέρονται το υπαίτιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο καθώς και η φύση της παράβασης,
- Εντολή που υποχρεώνει το φυσικό ή νομικό πρόσωπο να διακόψει τη συμπεριφορά του και να μην την επαναλάβει στο μέλλον,
- Απαγόρευση κατά οποιουδήποτε μέλους του Δ.Σ. ή κάθε άλλου φυσικού προσώπου που θεωρείται υπαίτιο για παράβαση να ασκεί διευθυντικά καθήκοντα στον πάροχο υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης,
- Χρηματικό πρόστιμο έως το διπλάσιο του ποσού του οφέλους που αποκομίστηκε από την παράβαση,
- Χρηματικό πρόστιμο ύψους έως 500.000 ευρώ ή έως 5 % του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών
Άσκηση Εξουσιών
Οι αρμόδιες Αρχές, όταν καθορίζουν το είδος και το επίπεδο διοικητικών κυρώσεων ή άλλων διοικητικών μέτρων, λαμβάνουν υπόψη όλες τις σχετικές περιστάσεις, μεταξύ των οποίων, ανάλογα με την περίπτωση:
- Αν η παράβαση διαπράχθηκε εκ προθέσεως ή εξ αμελείας,
- Την βαρύτητα και τη διάρκεια της παράβασης,
- Τον βαθμό ευθύνης του φυσικού ή νομικού προσώπου που ευθύνεται για την παράβαση,
- Τη χρηματοοικονομική ισχύ του φυσικού ή νομικού προσώπου που ευθύνεται για την παράβαση, όπως προκύπτει από τον συνολικό κύκλο εργασιών του υπεύθυνου νομικού προσώπου ή από το ετήσιο εισόδημα και τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία του υπεύθυνου φυσικού προσώπου,
- Τη σπουδαιότητα των κερδών που αποκτήθηκαν ή των ζημιών που αποφεύχθηκαν από το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που ευθύνεται για την παράβαση, στον βαθμό που μπορούν να προσδιοριστούν,
- Τις ζημίες τρίτων που προκλήθηκαν από την παράβαση, στον βαθμό που μπορούν να προσδιοριστούν,
- Το επίπεδο συνεργασίας του υπαίτιου για την παράβαση φυσικού ή νομικού προσώπου με την αρμόδια αρχή, με την επιφύλαξη της ανάγκης να εξασφαλιστεί η επιστροφή των αποκτηθέντων κερδών ή αποφευχθεισών ζημιών από το εν λόγω πρόσωπο,
- Οι προηγούμενες παραβάσεις του φυσικού ή νομικού προσώπου που ευθύνεται για την παράβαση,
- Τον αντίκτυπο της παράβασης στα συμφέροντα των επενδυτών.
Κατά την άσκηση των εξουσιών επιβολής διοικητικών κυρώσεων και άλλων διοικητικών μέτρων, οι αρμόδιες αρχές συνεργάζονται στενά για να διασφαλίσουν ότι οι ασκούμενες εποπτικές και ερευνητικές εξουσίες τους, καθώς και οι διοικητικές κυρώσεις και τα άλλα διοικητικά μέτρα που επιβάλλουν είναι αποτελεσματικά και κατάλληλα. Οι ως άνω αρμόδιες αρχές συντονίζουν επίσης τη δράση τους, κατά την άσκηση των εποπτικών και ερευνητικών εξουσιών τους για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων ή άλλων διοικητικών μέτρων σε διασυνοριακές υποθέσεις.
Οι αποφάσεις επιβολής διοικητικών κυρώσεων ή μέτρων, δημοσιεύονται από τις αρμόδιες αρχές στους επίσημους ιστοτόπους τους, αμέσως μετά την ενημέρωση των φυσικών ή νομικών προσώπων στα οποία επιβάλλονται οι κυρώσεις ή τα μέτρα της εκάστοτε απόφασης.
Η δημοσίευση περιλαμβάνει τουλάχιστον στοιχεία για το είδος και τη φύση της παράβασης και την ταυτότητα των υπευθύνων φυσικών ή νομικών προσώπων. Η υποχρέωση αυτή δεν ισχύει για αποφάσεις επιβολής μέτρων που αφορούν στη διενέργεια έρευνας.
Δικαίωμα Προσφυγής
Οι αποφάσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, πρέπει να είναι επαρκώς αιτιολογημένες και υπόκεινται σε αίτηση ακύρωσης ή προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου.
Οι αποφάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, επίσης πρέπει να είναι επαρκώς αιτιολογημένες και υπόκεινται σε αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του ΣτΕ.
Οι παραπάνω Αρχές, με απόφασή τους που κοινοποιείται στον αιτούντα, χορηγούν ή αρνούνται αιτιολογημένα τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας, εντός εξαμήνου από την κατάθεση της αίτησης, εφόσον αυτή περιέχει όλα τα απαιτούμενα αναγκαία στοιχεία και πληροφορίες. Η κατά τα ανωτέρω παράλειψη των Αρχών να αποφασίσουν εντός της εξάμηνης προθεσμίας ισοδυναμεί με άρνηση.
Ποινικές κυρώσεις
Τέλος, από τον ανωτέρω Νόμο προβλέπεται ότι όποιος, χωρίς την απαιτούμενη άδεια, με πρόθεση, προβαίνει σε κατ’ επάγγελμα παροχή υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή με χρηματική ποινή.
Αν οι υπηρεσίες συμμετοχικής χρηματοδότησης παρέχονται ή ασκούνται από νομικά πρόσωπα, με την ποινή του προηγούμενου εδαφίου τιμωρείται όποιος ασκεί πραγματικά τη διοίκηση ή διαχείριση του νομικού προσώπου.
Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με την συμμετοχική χρηματοδότηση.