Αναγκαία προϋπόθεση για τη λήψη οποιουδήποτε μέτρου αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος οφειλέτη, συνιστά η προηγούμενη έκδοση και νόμιμη κοινοποίηση προς αυτόν της ατομικής ειδοποίησης. 

Τούτο προβλέπεται, προκειμένου ο οφειλέτης να λάβει εγκαίρως γνώση των σχετικών με το χρέος του ταμειακών βεβαιώσεων και είτε να ζητήσει προσωρινή και οριστική δικαστική προστασία έναντι αυτών είτε να προβεί σε εξόφληση των οφειλών του, η δε παράλειψη της κοινοποίησης αυτής – εφόσον την επικαλείται ο οφειλέτης – καθιστά άκυρη τη λήψη οποιουδήποτε μέτρου αναγκαστικής εκτέλεσης. 

Ωστόσο, η Φορολογική Διοίκηση, πολλές φορες κάτω από το φόρτο εργασίας ή και αμέλειας παρακάμπτει στάδια της εκτελεστικής διαδικασίας, με αποτέλεσμα πράξεις αυτής να καθίστανται ακυρώσιμες.

Με μια σειρά από αποφάσεις το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών θέτει τις προϋποθέσεις για το νόμιμο της εκτελεστικής διαδικασίας, κυρίως σε ότι έχει να κάνει με τις έγκυρες και έγκαιρες κοινοποιήσεις εγγράφων στον φορολογούμενο. Ενδεικτικά:

ΔΠΑ 15351/2020, 23ο Τμήμα

Η προσκομιζόμενη από το καθ’ ου … ατομική ειδοποίηση, παρότι απευθύνεται στον ανακόπτοντα δεν συνοδεύεται από κάποιο αποδεικτικό στοιχείο περί της κοινοποίησής του προς αυτόν (π.χ. έκθεση επίδοσης αυτής ή απόδειξη παραλαβής συστημένης επιστολής) και επομένως δεν προκύπτει ότι περιήλθε σε γνώση του ανακόπτοντος η διενέργεια των οικείων ταμειακών βεβαιώσεων πριν επιβληθεί σε βάρος του η ένδικη κατάσχεση. 

ΔΠΑ 7055/2020, 15ο Τμήμα

Η καθιέρωση στο άρθρο 5 του Κ.Φ.Δ. τεκμηρίου κοινοποίησης μετά την παρέλευση 15 ημερών από την ημέρα αποστολής συστημένης αποστολής, εάν η ταχυδρομική διεύθυνση του παραλήπτη βρίσκεται στην Ελλάδα, μετά την οποία να συνάγεται η πλήρης γνώση του περιεχομένου της ατομικής ειδοποίησης, πρέπει να ερμηνευτεί, στο πλαίσιο των προμνησθέντων άρθρων του Συντάγματος και της Ε.Σ.Δ.Α., ως καθιέρωση μαχητού τεκμηρίου, υπό το φως και της πάγιας νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, από την οποία συνάγεται ότι η ύπαρξη αμάχητων τεκμηρίων αντιβαίνει το συνταγματικώς κατοχυρωμένο ατομικό δικαίωμα παροχής δικαστικής προστασίας και δεν προσβάλλεται το προαναφερθέν δικαίωμα μόνο όταν το θεσπιζόμενο τεκμήριο είναι μαχητό, όταν προβλέπεται δηλαδή η δυνατότητα του φορολογούμενου να προσκομίσει αντίθετες αποδείξεις.

Κατ’ ακολουθία, ο ανακόπτων δύναται να αμφισβητήσει ότι έλαβε χώρα κοινοποίηση και σε κάθε περίπτωση θα πρέπει, πάντως, να προκύπτει και να αποδεικνύεται, είτε από το σώμα της ατομικής ειδοποίησης είτε από τα στοιχεία του φακέλου, η ημερομηνία επίδοσής της από τη Φορολογική Διοίκηση.

Η δε προσκόμιση εκτυπωμένων σελίδων του ηλεκτρονικού αρχείου που τηρεί η επισπεύδουσα αρχή, η οποία φέρει το σχετικό βάρος απόδειξης, πιστοποιεί τη σύνταξη, αλλά όχι και την κοινοποίηση των προ της εκτέλεσης ατομικών ειδοποιήσεων (πρβλ. ΔΕφΑθ 4070/2013).

Συναφώς, για να είναι έγκυρη η με συστημένη επιστολή επίδοση της πράξης που εκδίδεται από τη Φορολογική Διοίκηση, πρέπει να συντάσσεται από τα όργανα των Ελληνικών Ταχυδρομείων (ΕΛ.ΤΑ.) απόδειξη (αποδεικτικό) παραλαβής, που πρέπει να περιλαμβάνει ορισμένα ουσιώδη στοιχεία, όπως είναι ο αριθμός της επιδοθείσας πράξης, η ημέρα και ώρα επίδοσης, καθώς και τα ονοματεπώνυμα και η υπογραφή του επιδίδοντος οργάνου και αυτού που την παρέλαβε (πρβλ. ΣτΕ 169/2015 επταμ., βλ. ΔΕφΑθ 4357/2017), ώστε να μπορεί να συναχθεί με βεβαιότητα ότι η επιστολή επιδόθηκε νομίμως στον παραλήπτη της.

ΔΠΑ 14718/2020, 8ο Τμήμα 

Ειδικότερα, η προσκομιζόμενη από το καθ’ ου (Κ.Ε.Α.Ο.) … ατομική ειδοποίηση προς τον ανακόπτοντα, αφενός περιλαμβάνει γνωστοποίηση μόνο μέρους των ανωτέρω οφειλών για τις οποίες επιβλήθηκαν οι ένδικες κατασχέσεις, …, αφετέρου δεν συνοδεύεται από προσκόμιση από το καθ’ ου της έγγραφης αποτύπωσης της ημερομηνίας ηλεκτρονικής πρόσβασης του ανακόπτοντος στο περιεχόμενό της ως άνω ηλεκτρονικής ενημέρωσης. Επομένως, αναπόδεικτα ισχυρίζεται το καθ’ ου ότι ο ανακόπτων έχει λάβει γνώση των ένδικων οφειλών. 

Εξάλλου, η ρύθμιση των ένδικων οφειλών δεν αποτελεί στοιχείο από το οποίο δύναται να συναχθεί η πλήρης γνώση του ανακόπτοντος για την σε βάρος του διαδικασία είσπραξης αναφορικά με τις ένδικες οφειλές, καθώς κρίσιμο γεγονός δεν είναι μόνο η γνώση της εν ευρεία εννοία βεβαίωσης του χρέους, δηλαδή, της ύπαρξης της οφειλής, αλλά της εν στενή εννοία βεβαίωσης του χρέους, δηλαδή της διενέργειας της ταμειακής βεβαίωσης και της συνεπαγόμενης έναρξης της εκτέλεσης (ΔΕφΠειρ 692/2017, ΔΕφΑθ 5893/2013).

ΔΠΑ 9022/2020, 18ο Τμήμα

Εξάλλου, η αποστολή, πολλώ δε μάλλον η περιέλευση των ατομικών ειδοποιήσεων στον ανακόπτοντα, δεν αποδεικνύεται από τις εκ μέρους του καθ’ ου σχετικές επισημειώσεις στις εκτυπωθείσες καρτέλες της τηρούμενης μερίδας του ανακόπτοντος ή της προαναφερόμενης εταιρείας και στον πίνακα του εγγράφου της φορολογικής αρχής με τίτλο «Φορολογούμενοι με χρέη», άνευ περαιτέρω τεκμηρίωσης (πρβλ. ΔΕφΠειρ 1144/2019, 1023/2018, ΔΕφΑθ 4070/2013). 

Τέλος, αλυσιτελώς προβάλλεται από το καθ’ ου ότι ο ανακόπτων γνώριζε τις επίμαχες οφειλές, καθόσον κρίσιμη εν προκειμένω είναι η γνώση όχι μόνο της εν ευρεία εννοία βεβαίωσης του χρέους, δηλαδή της ύπαρξης της οφειλής, αλλά και της εν στενή εννοία βεβαίωσης, η οποία συνεπάγεται την έναρξη της διοικητικής εκτέλεσης, ενώ ουδεμία επιρροή ασκεί η γνώση του προερχόμενου από τις σχετικώς εκδοθείσες καταλογιστικές πράξεις αρχικού χρέους, το οποίο δεν ταυτίζεται με το αναγκαστικώς εισπρακτέο (βλ. Σ.τ.Ε. 29/2013).

ΔΠΑ 15056/2020, 18ο Τμήμα

Ωστόσο, από τον διοικητικό φάκελο της υπόθεσης δεν προκύπτει ότι οι προσκομισθείσες … ατομική ειδοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών και … πρόσκληση για τακτοποίηση οφειλών, περιήλθαν, εγκαίρως, πριν την πραγματοποίηση της επίμαχης κατάσχεσης, στον ανακόπτοντα, δοθέντος ότι το καθ’ ου το οποίο έχει το βάρος απόδειξης (βλ. ΔΕφΑθ 898, 3038/2015, 5406/2014, 4070/2013) ουδόλως προσκομίζει εν προκειμένω τα αντίστοιχα αποδεικτικά κοινοποίησής τους (λ.χ. έκθεση επίδοσης, απόδειξη παραλαβής συστημένης επιστολής, βεβαίωση της ταχυδρομικής υπηρεσίας περί παραλαβής προς ταχυδρόμηση κ.λπ.), ούτε έγγραφη αποτύπωση της ημερομηνίας ηλεκτρονικής πρόσβασης του ανακόπτοντος στην εφαρμογή «Ηλεκτρονική Ενημέρωση Οφειλετών» του Ο.Π.Σ. – Ι.Κ.Α., σύμφωνα με την Φ.80000/οικ.25379/312/29.8.2013 Υπουργική Απόφαση και ουδεμία εν γένει έγγραφη αποτύπωση της εφαρμογής σχετικά με τη διαχείριση των ηλεκτρονικών ειδοποιήσεων και ενημερώσεων της προσωπικής σελίδας του ανακόπτοντος στο εν λόγω πληροφοριακό σύστημα, από την οποία να προκύπτει με ασφάλεια η ενημέρωση του οφειλέτη – ανακόπτοντος.

Αναστολές Επί Ακυρωτέων Κατασχέσεων

Νομικό Πλαίσιο

Στον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν.2717/1999 – ΦΕΚ Α’ 97), ορίζεται στο άρθρο 228 ότι «1. Η προθεσμία άσκησης, καθώς και η άσκηση της ανακοπής δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης. Στις περιπτώσεις α’, β’, και δ’ της παρ. 1 του άρθρου 217 και για όσο χρόνο εκκρεμεί η ανακοπή, μπορεί να υποβληθεί, από τον ανακόπτοντα, αίτηση για την αναστολή της εκτέλεσης των προσβαλλόμενων πράξεων. 2. Καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμόδιο, για την εκδίκαση της αίτησης της προηγούμενης παραγράφου, είναι το κατά το άρθρο 218 δικαστήριο, εφόσον σε αυτό εκκρεμεί η ανακοπή, το οποίο εκδικάζει την αίτηση κατά τη διαδικασία των διατάξεων των άρθρων 200 έως και 209, οι οποίες εφαρμόζονται αναλόγως». 

Εξάλλου, ο ίδιος Κώδικας ορίζει στο άρθρο 200 ότι «Σε κάθε περίπτωση που η προθεσμία ή η άσκηση της προσφυγής δεν συνεπάγεται κατά νόμο την αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης εκτελεστής ατομικής διοικητικής πράξης και εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν έχει χορηγηθεί αναστολή από την αρμόδια διοικητική αρχή, μπορεί, ύστερα από αίτηση εκείνου που άσκησε την προσφυγή, να ανασταλεί, με συνοπτικά αιτιολογημένη απόφαση του δικαστηρίου, εν όλω ή εν μέρει η εκτέλεση της πράξης αυτής».

Περαιτέρω, στο άρθρο 202 προβλέπεται ότι «1. Η αίτηση αναστολής γίνεται δεκτή μόνο εφόσον ο αιτών επικαλεσθεί και αποδείξει ότι η άμεση εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης θα του προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη ή αν το δικαστήριο εκτιμά ότι το ένδικο βοήθημα είναι προδήλως βάσιμο. 2. Ειδικώς επί φορολογικών, τελωνειακών και διαφορών με χρηματικό αντικείμενο το δικαστήριο μπορεί, με την απόφαση του, να ορίσει ότι το ανασταλτικό αποτέλεσμα δεν καταλαμβάνει τη λήψη ενός ή περισσοτέρων αναγκαστικών μέτρων είσπραξης ή διοικητικών μέτρων, για τον εξαναγκασμό ή τη διασφάλιση της είσπραξης της οφειλής, επί συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων του αιτούντος τα οποία αναφέρονται στην απόφαση. 3. Σε κάθε περίπτωση, η αίτηση απορρίπτεται: α) εάν η προσφυγή είναι προδήλως απαράδεκτη ή αβάσιμη, ακόμη και αν η βλάβη του αιτούντος από την άμεση εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης είναι ανεπανόρθωτη, β) αν κατά τη στάθμιση της βλάβης του αιτούντος, των συμφερόντων των τρίτων και του δημοσίου συμφέροντος, κρίνεται ότι οι αρνητικές συνέπειες από την αποδοχή θα είναι σοβαρότερες από την ωφέλεια του αιτούντος… 5. Η χορήγηση αναστολής αποκλείεται κατά το μέρος που η προσβαλλόμενη πράξη έχει ήδη εκτελεσθεί», στο άρθρο 203 ότι «1. Η αίτηση αναστολής, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπει το άρθρο 45, πρέπει να αναφέρει τους συγκεκριμένους λόγους που δικαιολογούν την αναστολή…».

Τέλος, στο άρθρο 205 αναφέρεται πως «1. Αν γίνει εν όλω ή εν μέρει δεκτή η αίτηση, διατάσσεται η ολική ή μερική αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης πράξης. Εκτός από την αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης πράξης μπορεί να διαταχθεί και κάθε άλλο, κατά περίπτωση, κατάλληλο μέτρο, χωρίς δέσμευση από τις προτάσεις των διαδίκων. 2. Η αναστολή, αν στη σχετική απόφαση δεν ορίζεται διαφορετικά, ισχύει ως τη δημοσίευση της οριστικής απόφασης για την προσφυγή. 3. Με την απόφαση, με την οποία διατάσσεται η αναστολή εκτέλεσης ή άλλο κατάλληλο μέτρο, το Δικαστήριο, ακόμη και χωρίς να υποβληθεί σχετικό αίτημα, λαμβάνει και κάθε αναγκαίο για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος όπως: α)… β)… γ) την τήρηση οποιουδήποτε άλλου κατάλληλου όρου ήθελε κρίνει αναγκαίο το ίδιο για την προστασία των συμφερόντων του καθ’ ου από την αναστολή».

Πρόσφατα, δε, με την ΔΠΑ 430/2021 (Συμβ) νομολογήθηκαν τα εξής:

Παρότι “οι προβαλλόμενοι με την ανακοπή λόγοι – λαμβανομένων υπόψη και όσων, στον αντίποδα, προβάλλει η διάδικη αρχή  δεν παρίστανται ως προδήλως βάσιμοι, αφού χρειάζονται ενδελεχή έρευνα του πραγματικού και νομικού τους μέρους, χωρίς να βασίζονται σε πάγια νομολογία (πρβλ. ΣτΕ ΕΑ 496/2011). 

Περαιτέρω, ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη: 

α) το συνολικό ποσό οφειλών… 

β) τα ακαθάριστα φορολογητέα εισοδήματα …, 

γ) την οικογενειακή του κατάσταση…

δ) την υποχρέωση του αιτούντος να καταβάλει μηνιαίες δόσεις για ρυθμισμένες οφειλές του προς τη Δ.Ο.Υ . και τον Ε.Φ.Κ.Α., καθώς και τα εν γένει έξοδα λειτουργίας της επιχείρησης του, 

ε) την, κατά τα κοινώς γνωστά, επιτακτική ανάγκη είσπραξης δημοσίων εσόδων και την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού, 

το Δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχει νόμιμος λόγος χορήγησης της υπό κρίση αναστολής, έως τη δημοσίευση οριστική απόφαση επί της ασκηθείσας ανακοπής, ώστε να ανασταλεί η …. αναγκαστική κατάσχεση εις χείρας της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία «VIVA ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.» ως προς τον ……. λογαριασμό του αιτούντος, υπό τον όρο (άρθρο 205 παρ.1 σε συνδυασμό με 3γ Κ.Δ.Δ.) καταβολής εκ μέρους του αιτούντος μηνιαίας δόσης ύψους εκατό (100,00) ευρώ, χωρίς, δεδομένων των φορολογητέων εισοδημάτων του, να διακινδυνεύει, έτσι, η λειτουργία της επιχείρησης του και η διαβίωση του ιδίου και της οικογένειας του. 

Τέλος, σε περίπτωση διαπίστωσης μη συμμόρφωσης του αιτούντος προς τον όρο αυτό της παρούσας απόφασης, η ισχύς της αναστολής αίρεται αυτοδικαίως και η προσβαλλόμενη πράξη καθίσταται αμέσως εκτελεστή”.

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με την εκτέλεση του Δημοσίου.