Σύμφωνα με το άρθρο 261 του Ν. 4072/2012 (Εκούσια έξοδος εταίρου), ο εταίρος μπορεί με δήλωσή του προς την εταιρεία και τους λοιπούς εταίρους να εξέλθει από την εταιρεία, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στην εταιρική σύμβαση.
Πρόκειται δηλαδή για άτυπη μονομερή απευθυντέα δήλωση βούλησης. Επιπλέον, ο Νόμος δεν ορίζει συγκεκριμένο τύπο για τη δήλωση αποχώρησης. Προκειμένου όμως να μπορεί αυτή να αποδειχθεί, γίνεται δεκτό ότι πρέπει να είναι έγγραφη και με δυνατότητα απόδειξης της ημερομηνίας.
Η εταιρεία έχει υποχρέωση να καταβάλει στον αποχωρούντα εταίρο την αξία της συμμετοχής του στην εταιρική περιουσία.
Στην εταιρεία αορίστου χρόνου η αξία της συμμετοχής καταβάλλεται στον εξερχόμενο εταίρο στο τέλος της εταιρικής χρήσης, ενώ στην εταιρεία ορισμένου χρόνου η καταβολή της αξίας συμμετοχής στον εξερχόμενο εταίρο εξαρτάται από τη συνδρομή σπουδαίου λόγου.
Αν το δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει σπουδαίος λόγος, ο εταίρος δεν έχει αξίωση για καταβολή της αξίας της συμμετοχής του.
Έννοια Σπουδαίου Λόγου
Σύμφωνα με την ΑΠ 671/2020 “Ο σπουδαίος λόγος κρίνεται κατά τις περιστάσεις και σε συνάρτηση με τη γενικότερη οργάνωση της συγκεκριμένης εταιρίας, η οποία θα αποτελεί τον κύριο οδηγό για την εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης που δημιούργησε ο προβαλλόμενος σπουδαίος λόγος”.
Η ύπαρξη του σπουδαίου λόγου θα πρέπει να έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και σημαντικές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία της εταιρίας. Ο σπουδαίος λόγος πρέπει κατά βάση να αναφέρεται στις σχέσεις της εταιρίας και όχι στο πρόσωπο των εταίρων, εκτός αν στη συγκεκριμένη περίπτωση τα προσωπικά στοιχεία παίζουν πρωτεύοντα ρόλο.
Σύμφωνα με τον Άρειο Πάγο, περιστατικά που συνιστούν σπουδαίο λόγο, υπό το πρίσμα των νέων διατάξεων που επικεντρώνουν στην οπτική της εμπορικής επιχείρησης, φορέας της οποίας είναι το νομικό πρόσωπο της εταιρίας παρά στον προσωποπαγή συμβατικό εταιρικό δεσμό, είναι
- η κακή πορεία των εταιρικών υποθέσεων,
- η έλλειψη κερδών,
- η αθέτηση των εταιρικών υποχρεώσεων,
- η κακή διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων,
- οι διαρκείς διαφωνίες,
- η έλλειψη συνεργασίας,
- ο κλονισμός της εμπιστοσύνης κλπ.
Δικαιώματα Και Υποχρεώσεις Εξερχόμενου Εταίρου
Σύμφωνα με το άρθρο 264 του παραπάνω νόμου, σε περίπτωση εξόδου ή αποκλεισμού εταίρου η εταιρεία του αποδίδει αυτούσια τα αντικείμενα που είχε εισφέρει κατά χρήση.
Εφόσον δεν προβλέπεται διαφορετικά στην εταιρική σύμβαση, ο εξερχόμενος ή ο αποκλειόμενος εταίρος, έχει αξίωση κατά της εταιρίας για καταβολή της πλήρους αξίας της συμμετοχής του. Σε περίπτωση μη συμφωνίας των εταίρων ως προς την αξία συμμετοχής, η αξία που καταβάλλεται ορίζεται από το μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας με τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας.
Αν η εταιρική περιουσία δεν επαρκεί για την κάλυψη των χρεών της εταιρείας, ο εξερχόμενος ή αποκλειόμενος εταίρος υποχρεούται να τα καλύψει κατά το λόγο της συμμετοχής του στις ζημίες.
Σύμφωνα με την ΣΛΟΤ 827/2021 η καταβαλλόμενη αξία, είναι η πραγματική αξία της εταιρικής συμμετοχής, κατά την χρονική στιγμή που ο εξερχόμενος εταίρος «χάνει» την εταιρική ιδιότητα.
Για τον υπολογισμό αυτής της αξίας συντάσσεται ισολογισμός, ο οποίος (πρέπει να) απεικονίζει την πραγματική οικονομική κατάσταση του νομικού προσώπου, κατά το χρονικό σημείο της αποχώρησης.
Επισημαίνεται ότι, στην αξία της ως άνω εταιρικής συμμετοχής, συμπεριλαμβάνεται τόσο η αξία της εισφοράς του εταίρου που αποχωρεί, όσο και η αναλογία συμμετοχής του στα εμφανή αποθεματικά ή αφανή αποθεματικά (θετικές διαφορές μεταξύ πραγματικής και λογιστικής αξίας περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων), αλλά και στην υπεραξία της εταιρικής οντότητας, που σχηματίστηκε διαχρονικά.
Οίκοθεν νοείται, ότι τα εταιρικά χρέη, εμφανίζονται ως στοιχείο του παθητικού του ισολογισμού και λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό της πραγματικής οικονομικής κατάστασης της επιχείρησης.
Τέλος, αν η αξία της συμμετοχής είναι αρνητική, τότε ο εξερχόμενος εταίρος υποχρεώνεται να καταβάλει την διαφορά στην εταιρεία, «κατά τον λόγο της συμμετοχής του στις ζημιές» (βλέπε, άρθρο 264, παρ. 3, ν. 4072/2012 και ΑΚ άρθρο 904, «περί αδικαιολογήτου πλουτισμού»).
Μονοπρόσωπη Εταιρεία – Διαδικασία ΓΕΜΗ
Αν αποχωρήσουν για οποιονδήποτε λόγο ένας ή περισσότεροι εταίροι και παραμείνει μόνο ένας εταίρος, η εταιρεία λύνεται, εφόσον μέσα σε τέσσερις μήνες δεν δημοσιευτεί στο Γ.Ε.ΜΗ. η είσοδος νέου εταίρου.
Εξάλλου, σύμφωνα με το με αρ. πρωτ. 141778/28.12.2016 έγγραφο της Διεύθυνσης Εταιρειών του ΓΕΜΗ ορίζεται ότι :
“Σύμφωνα με το άρθρο 261, παρ. 1, του ν.4072/2012, ο εταίρος μπορεί με δήλωσή του προς την εταιρεία και τους λοιπούς εταίρους να εξέλθει από την εταιρεία, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στην εταιρική σύμβαση.
Επίσης κατά το άρθρο 267 του ιδίου νόμου, αν αποχωρήσουν για οποιονδήποτε λόγο ένας η περισσότεροι εταίροι και παραμείνει μόνο ένας εταίρος, η εταιρεία λύνεται, εφόσον μέσα σε τέσσερις μήνες δεν δημοσιευθεί στο ΓΕΜΗ η είσοδος νέου εταίρου.
Ως εκ τούτου δεν προβλέπεται η έξοδος εταίρου με τροποποίηση καταστατικού.
Συνεπώς, η υπηρεσία μας, η καθ’ ύλη αρμόδια υπηρεσία ερμηνείας του εταιρικού δικαίου, κρίνει ότι η νομική μορφή της μονοπρόσωπης Ομορρύθμου Εταιρείας υφίσταται μόνο καθ’ όσων ορίζονται στο άρθρο 267 του ν. 4072/2012.
Η ΥΓΕΜΗ καταχωρίζει την δήλωση εξόδου του αποχωρήσαντος εταίρου που της κοινοποιείται και αυτοδίκαια η εταιρεία λειτουργεί ως μονοπρόσωπη για τέσσερις μήνες, χωρίς να αλλάξει την επωνυμία της. Τροποποίηση του καταστατικού υφίσταται εφόσον στο διάστημα των τεσσάρων μηνών εισέλθει νέος εταίρος ή ο εναπομείναντας εταίρος αποφασίσει τη μετατροπή της εταιρείας σε άλλη προβλεπόμενη νομική μορφή”.
Οφειλές Στο ΓΕΜΗ
Πλέον των ανωτέρω, το Νομικό Συμβούλιο Του Κράτους, με την με αριθμό 141/2014 Γνωμοδότησή του έχει αποφασίσει ότι «η ύπαρξη οφειλής προς το Επιμελητήριο και η παράλειψη εγγραφής σε αυτό δεν αποτελούν νόμιμο λόγο άρνησης εκ μέρους των υπηρεσιών ΓΕΜΗ να διεκπεραιώσουν αίτημα καταχώρισης πράξης ή στοιχείου υπόχρεου.
Μόνη περίπτωση κατά την οποία οι υπηρεσίες αυτές οφείλουν να προεισπράξουν την επιμελητηριακή συνδρομή είναι όταν λειτουργούν ως Υπηρεσίες Μίας Στάσης για τη σύσταση εταιρίας με ιδιωτικό έγγραφο».
Ευθύνη Αποχωρούντος Εταίρου
Σύμφωνα με το άρθρο 269, σε περίπτωση λύσης της εταιρείας οι αξιώσεις κατά των εταίρων για εταιρικά χρέη παραγράφονται μετά πέντε έτη από την καταχώριση της λύσης της εταιρείας στο Γ.Ε.ΜΗ., εκτός αν η αξίωση κατά της εταιρείας υπόκειται σε βραχύτερη παραγραφή.
Αναλογικά, η ευθύνη του αποχωρούντος εταίρου για τα εταιρικά χρέη, εκτείνεται σε 5 έτη από την καταχώρηση της αποχώρησής του στο ΓΕΜΗ.
Σημειώνεται ότι είναι διαφορετική η περίπτωση της ακούσιας αποχώρησης εταίρου, δηλαδή ο αποκλεισμός εταίρου από την εταιρεία.
Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με τις την αποχώρηση εταίρου από ΟΕ και ΕΕ.