Εκτός της εκχώρηση της απαιτήσεως και της αναδοχής χρέους, ένας ακόμη, συνηθέστερος, τρόπος διασφαλίσεως απαιτήσεων είναι η σύμβαση εγγυήσεως. Τέτοια σύμβαση είναι εκείνη που συνάπτεται μεταξύ του δανειστή και τρίτου, με την οποία ο τρίτος αναλαμβάνει απέναντι στο δανειστή την ευθύνη ότι θα καταβληθεί η οφειλή (Αρ. 847 επ. ΑΚ).

Με την εγγύηση δημιουργείται τριπρόσωπη σχέση, ο τρίτος ονομάζεται εγγυητής, η οφειλή, την ευθύνη για την καταβολή της οποίας αναλαμβάνει ο εγγυητής, ονομάζεται κύρια οφειλή, ο δε οφειλέτης της κυρίας οφειλής ονομάζεται πρωτοφειλέτης. Ο εγγυητής ενέχεται σε εκπλήρωση της οφειλής του πρωτοφειλέτη. Πρόκειται για ίδια υποχρέωση του εγγυητή έναντι του δανειστή, για την οποία ο εγγυητής ευθύνεται όπως ο συνήθης οφειλέτης – πιθανότατα με τις ιδιομορφίες της ειδικής ρυθμίσεως. Εγγύηση μπορεί να δοθεί και για μελλοντική ή υπό αίρεση οφειλή. Έτσι η εγγύηση ενεργοποιείται αφότου γεννηθεί η κύρια οφειλή ή εκπληρωθεί η αναβλητική ή διαλυτική αίρεση.

Στοιχεία Εγγυήσεως:

~Ύπαρξη κυρίας οφειλής. Η κύρια οφειλή πρέπει να είναι έγκυρη. Αν είναι άκυρη τότε άκυρη είναι και η εγγύηση. Αν δε είναι ακυρώσιμη, και πάλι ακυρώσιμη είναι και η εγγύηση. 

~Ανάληψη υποχρεώσεως από τον εγγυητή για την εκπλήρωση της κύριας συμβάσεως. Δια της εγγυήσεως δημιουργείται μία σχέση παρεπόμενη, εξαρτώμενη δηλαδή από την κύρια οφειλή όσον αφορά τη γένεση, το περιεχόμενο και τη τύχη της εγγυήσεως, καθώς και μία σχέση επικουρική καθώς ο εγγυητής ενέχεται κατά κανόνα μετά τον πρωτοφειλέτη.

Σύσταση Εγγυήσεως:

Απαιτείται σύμβαση μεταξύ του δανειστή και του εγγυητή. Στη σύμβαση δεν οφείλει να συμμετέχει υποχρεωτικά ο οφειλέτης. Η δήλωση βουλήσεως του εγγυητή πρέπει να περιληφθεί τον συστατικό τύπο του εγγράφου. Αν δεν τηρηθεί ο τύπος, η σύμβαση είναι απόλυτα άκυρη. Στο έγγραφο πρέπει να αναφέρονται τα ουσιώδη στοιχεία της εγγυήσεως (πρόσωπο εγγυητή, απαίτηση, υπέρ ποιού η εγγύηση κλπ.).

Ενστάσεις Εγγυητή:

Ο εγγυητής μπορεί να προβάλει κατά της απαιτήσεως του δανειστή τις εξής ενστάσεις:

> Συμψηφισμού μεταξύ δύο ή περισσοτέρων απαιτήσεων.

> Παραγραφής της αξιώσεως.

> Ακυρότητας ή ακυρωσίας της εγγυήσεως.

> Ένσταση Διζήσεως. Είναι κατ’ εξοχήν ένσταση που αφορά τη σχέση εγγυήσεως. Σε αυτή αξίζει να σημειωθούν τα ακόλουθα:

– Με αυτήν αρνείται ο εγγυητής την καταβολή εωσότου ο δανειστής επιχειρήσει αναγκαστική εκτέλεση κατά του πρωτοφειλέτη και αυτή αποβεί άκαρπη.

– Συνέπεια της αποδοχής της ενστάσεως η απόρριψη της αγωγής του δανειστή κατά του εγγυητή. Ο δανειστής μπορεί να ενεργεί νέα αγωγή κατά του εγγυητή, αφού προηγουμένως προβεί σε άκαρπη αναγκαστική εκτέλεση κατά του πρωτοφειλέτη.

– Αρκεί για την απόρριψη της ενστάσεως ότι ο δανειστής προέβη μία φορά σε άκαρπη αναγκαστική εκτέλεση.

-Η ένσταση είναι κανόνας ενδοτικού δικαίου, έτσι ο εγγυητής μπορεί να παραιτηθεί από την ένσταση διζήσεως. Η παραίτηση υπόκειται στον τύπο της αρχικής συμβάσεως εγγυήσεως. Σε αυτή την περίπτωση εγγυητής και πρωτοφειλέτης ενέχονται στον αυτό βαθμό.

> Ένσταση Διαιρέσεως: Είναι δυνατό να συμφωνηθεί μεταξύ εγγυητών και δανειστή ότι καθένας από τους περισσότερους εγγυητές θα ευθύνεται για τη δική του αναλογία, οπότε κάθε συνεγγυητής έχει κατά της αγωγής του δανειστή τη λεγόμενη ένσταση διαιρέσεως. 

Είδη Εγγυήσεως:

1. Εγγύηση για το ελλείπον. Ο εγγυητής ευθύνεται υπό την αίρεση ότι ο δανειστής δεν θα ικανοποιηθεί πλήρως από τον πρωτοφειλέτη.

2. Εγγύηση εν λευκώ. Είναι ισχυρή εφόσον το κείμενό της συμπληρώνεται σύμφωνα με τη βούληση του εγγυητή.

3. Εγγυητική επιστολή. Αυτή χορηγείται συνήθως από πιστωτικά ιδρύματα και περιέχει παρεκκλίσεις από πλειάδα ενστάσεων του εγγυητή (εκδότη της εγγυητικής επιστολής).

4. Αντεγγύηση. Είναι σύμβαση εγγυήσεως μεταξύ εγγυητή και τρίτου (του αντεγγυητή), με την οποία ο αντεγγυητής αναλαμβάνει την ευθύνη για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του πρωτοφειλέτη έναντι του εγγυητή. Ο εγγυητής είναι δανειστής, ο αντεγγυητής εγγυητής και ο πρωτοφειλέτης παραμένει πρωτοφειλέτης.

5. Μετεγγύηση. Είναι σύμβαση εγγυήσεως μεταξύ δανειστή και τρίτου (του μετεγγυητή), με την οποία ο μετεγγυητής εγγυάται ότι ο εγγυητής θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του έναντι του δανειστή. Ο δανειστής παραμένει δανειστής, ο μετεγγυητής εγγυητής και ο εγγυητής πρωτοφειλέτης.

6. Συνεγγύηση. Είναι η σύμβαση εγγυήσεως, στην οποία περισσότερα πρόσωπα εγγυώνται την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του πρωτοφειλέτη έναντι του δανειστή. Συνεγγύηση έχουμε και στην περίπτωση όπου καθένας συνεγγυητής κατάρτισε με το δανειστή ιδιαίτερη σύμβαση εγγυήσεως.

7. Εντολή πίστωσης τρίτου: Η εντολή πίστωσης τρίτου επ’ ονόματι και για λογαριασμό του εντολέα αποτελεί συνήθη εντολή. Πριν από την πίστωση του τρίτου υπάρχει απλή εντολή, ενώ μετά την πίστωση του τρίτου η εντολή πιστώσεως είναι εγγύηση. Δανειστής είναι ο εντολοδόχος (που πίστωσε τον τρίτο), εγγυητής είναι ο εντολέας και πρωτοφειλέτης είναι ο πιστωθείς τρίτος. Κατόπιν, η σύμβαση υπάγεται στις διατάξεις περί εγγυήσεως.

Σχέση Εγγυητή και Πρωτοφειλέτη:

1. Σε περίπτωση που ο εγγυητής ικανοποιήσει το δανειστή μπορεί στη συνέχεια να στραφεί εναντίον του πρωτοφειλέτη εφόσον έχει δικαίωμα αναγωγής. Συνεπώς υποκαταστά τον δανειστή στα δικαιώματα.

2. Ο εγγυητής μπορεί να απαιτήσει από τον πρωτοφειλέτη ασφάλεια (εμπράγματη ή προσωπική με αντεγγυητή) και πριν ακόμη η οφειλή γίνει απαιτητή, αν:

– Χειροτέρεψε η περιουσιακή κατάσταση του πρωτοφειλέτη.

– Η δίωξη του πρωτοφειλέτη έγινε σημαντικά δύσκολη λόγω μεταβολής της κατοικίας ή της διαμονής μου μετά τη συνομολόγηση της εγγυήσεως.

– Ο πρωτοφειλέτης έγινε υπερήμερος, και

– Ο εγγυητής καταδικάστηκε σε καταβολή της οφειλής.

Απόσβεση της Εγγυήσεως:

1/ Γενικοί λόγοι: Καταβολή, συμψηφισμός, ανανέωση, πλήρωση διαλυτικής αιρέσεως ή προθεσμίας, αντίθετη συμφωνία κλπ.

2/ Ειδικοί λόγοι:

– Από πταίσμα του δανειστή και με συνέπεια να καταστεί αδύνατη η ικανοποίηση του δανειστή από τον οφειλέτη.

-Όταν ο δανειστής παραιτήθηκε από ασφάλειες που υπήρχαν αποκλειστικά για απαίτηση για την οποία είχε δοθεί η εγγύηση με αποτέλεσμα να ζημιωθεί ο εγγυητής. Ο εγγυητής πρέπει βεβαίως να επικαλεστεί και να αποδείξει τόσο την ύπαρξη και την παραίτηση εξ’ αυτών, όσο και τη δική του

ζημία και το ύψος που αυτή κυμαίνεται.

-Όταν αποσβεστεί η κύρια οφειλή φυσικά και απελευθερώνεται και ο εγγυητής.

-Όταν το πρόσωπο του οφειλέτη και του εγγυητή ενωθούν (σύγχυση κύριας οφειλής και εγγυήσεως).

Στην πράξη, οι ενοχικές μορφές είναι, για διαφορετικούς λόγους η καθεμία, οι πιο προσιτές και ευέλικτες στην εξασφάλιση των απλών και μικρών σε αξία απαιτήσεων. 

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για να σας συμβουλεύσουμε σχετικά με την ενοχική εξασφάλιση των απαιτήσεών σας.