Με την ψήφιση του Ν. 5073/2023 εισήχθη (με το άρθρο 28Α), ελάχιστο τεκμαρτό ποσό καθαρού εισοδήματος από την άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Σε εφαρμογή του παραπάνω νόμου, η ΑΑΔΕ με την απόφαση Α.1055/2024, καθόρισε τη διαδικασία αμφισβήτησης του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα.
Ειδικότερα, προβλέπεται ότι ο φορολογούμενος μπορεί να αμφισβητήσει το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα (τεκμαρτό) από την άσκηση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας, είτε για αντικειμενικούς λόγους, είτε με αίτημα για διενέργεια ελέγχου.
Η αίτηση υποβάλλεται μετά την έκδοση της πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου εκάστου φορολογικού έτους, οποτεδήποτε, μέχρι την κοινοποίηση από τη Φορολογική Διοίκηση εντολής ελέγχου φορολογίας εισοδήματος, ή μέχρι την παραγραφή του δικαιώματος της Φορολογικής Διοίκησης για έκδοση πράξης προσδιορισμού του φόρου.
ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ (28Α§3 ΚΦΕ)
Λόγοι Αμφισβήτησης
Η αίτηση πρέπει να περιέχει τους αντικειμενικούς λόγους για τους οποίους αμφισβητείται το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα, ήτοι τα πραγματικά περιστατικά που άγουν αντικειμενικά σε μείωση της επαγγελματικής δραστηριότητας είτε για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, είτε για ολόκληρο το φορολογικό έτος.
Με την αίτηση συνυποβάλλονται σε ηλεκτρονική μορφή τα απαραίτητα για την απόδειξη των ισχυρισμών του φορολογούμενου δικαιολογητικά.
Οι αντικειμενικοί λόγοι που δύναται να επικαλεσθεί ο φορολογούμενος και τα δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται για την απόδειξη αυτών, κατά περίπτωση είναι τα εξής:
- Στρατιωτική θητεία,
- Φυλάκιση,
- Νοσηλεία σε νοσοκομείο,
- Αδυναμία άσκησης δραστηριότητας λόγω εγκυμοσύνης,
- Αδυναμία άσκησης δραστηριότητας κατά τους 12 μήνες μετά τον τοκετό ή την υιοθεσία ή την αναδοχή τέκνου,
- Εκτεταμένες φυσικές καταστροφές που κατέστησαν αδύνατη, συνολικά ή μερικά, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής του δραστηριότητας,
- Ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ατομικής τους επιχείρησης ή της άδειας άσκησης επαγγέλματός,
- Απαγόρευση λειτουργίας του καταστήματος ή άλλου χώρου άσκησης της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας σε εφαρμογή απόφασης δημόσιας αρχής για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή άλλου λόγου που υπαγορεύει το δημόσιο συμφέρον,
- Άλλοι λόγοι ανωτέρας βίας πέραν των ανωτέρω αναφερόμενων, ήτοι ανυπαίτια γεγονότα εντελώς εξαιρετικής φύσης, τα οποία δεν αναμένονταν, ούτε ήταν δυνατό να προληφθούν ή να αποτραπούν από τον φορολογούμενο, ούτε με μέτρα άκρας επιμέλειας και σύνεσης και τα οποία εμπόδισαν την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. (πχ πρόβλημα υγείας του φορολογούμενου ή τέκνου του χωρίς νοσηλεία).
Αρμόδιο Όργανο & Διαδικασία Εξέτασης
Η αίτηση εξετάζεται από τον Προϊστάμενο της υπηρεσίας, η οποία είναι αρμόδια για την παραλαβή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Ο Προϊστάμενος ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του υπόχρεου και σε περίπτωση αποδοχής τους, υποχρεούται να μειώσει ανάλογα το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα, λαμβάνοντας υπόψη το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για το οποίο αποδεικνύεται ότι περιορίσθηκε η άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας του φορολογούμενου.
Ακολούθως, ο Προϊστάμενος εκδίδει νέα πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος, με την οποία ο φόρος προσδιορίζεται ως εξής:
- Με βάση το δηλωθέν εισόδημα εάν αυτό υπερβαίνει το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα, όπως μειώθηκε κατά τα ανωτέρω ή
- με βάση το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα (τεκμαρτό), όπως μειώθηκε κατά τα ανωτέρω, εάν αυτό υπερβαίνει το δηλωθέν εισόδημα.
Σε περίπτωση μη αποδοχής των ισχυρισμών του φορολογούμενου, ο Προϊστάμενος, απορρίπτει αιτιολογημένα την αίτηση και κοινοποιεί στον φορολογούμενο την απορριπτική απόφαση.
Σε περίπτωση που πριν την εξέταση της υποβληθείσας αίτησης κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο εντολή ελέγχου φορολογίας εισοδήματος, η αίτηση εξετάζεται από την αρμόδια υπηρεσία κατά προτεραιότητα.
Οι πράξεις που εκδίδονται κοινοποιούνται στον φορολογούμενο. Κατά της απόφασης με την οποία απορρίπτεται η αίτηση ή κατά της σιωπηρής απόρριψης αυτής, χωρεί άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής ενώπιον της ΔΕΔ.
ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΜΕ ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ (28Α § 4 ΚΦΕ)
Διαδικασία & Προϋποθέσεις
Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος αμφισβητεί το ελάχιστο ποσό εισοδήματος από την άσκηση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας (τεκμαρτό) για ιδιαίτερους λόγους πέραν των αντικειμενικών λόγων, αιτείται τη διενέργεια ελέγχου, προκειμένου να αποδειχθεί η ακρίβεια της δήλωσής του για εισόδημα μικρότερο του τεκμαρτού.
Η αίτηση γίνεται ταυτόχρονα με την υποβολή εμπροθέσμως της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους που αφορά. Είναι δυνατή η ανάκληση του αιτήματος ελέγχου με την υποβολή εμπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για το ζήτημα αυτό.
Δεν είναι δυνατή η υποβολή αιτήματος ελέγχου (28Α § 4), στην περίπτωση που έχει υποβληθεί αίτημα αμφισβήτησης για αντικειμενικούς λόγους (28Α§3).
Παρασχεθέντα στοιχεία
Ο φορολογούμενος υποχρεούται το αργότερο εντός προθεσμίας 60 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος να συμπληρώσει ερωτηματολόγιο αναφορικά με την περιουσιακή του κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσης:
- του ιδίου,
- της/του συζύγου και
- των προστατευόμενων μελών,
τα οποία θα αξιολογηθούν κατά τον φορολογικό έλεγχο.
Ενδεικτικά, ζητούμενα στο ερωτηματολόγιο στοιχεία είναι:
- Τραπεζικοί λογαριασμοί στην Ελλάδα και το Εξωτερικό
- Επενδύσεις, Συμμετοχές, Χρεόγραφα (Μετοχές, Μερίδια, Αμοιβαία Κεφάλαια κλπ) στην Ελλάδα και το Εξωτερικό
- Τραπεζικές Θυρίδες
- Λοιπές επενδύσεις (έργα τέχνης, συλλογές, τιμαλφή)
- Κινητά Μέσα (αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, πλωτά ή εναέρια μέσα)
- Μετρητά
- Κρυπτονομίσματα
- Ακίνητα
- Λογαριασμοί τηλεφωνίας
- Πιστωτικές, Χρεωστικές και Προπληρωμένες Κάρτες στην Ελλάδα και το Εξωτερικό
- Ασφαλίσεις Υγείας, Ζωής, Κατοικίας & Μεταφορικών Μέσων
- Δίδακτρα
- Πραγματοποίηση ταξιδιών στο εξωτερικό
Σε περίπτωση μη συμπλήρωσης και υποβολής του ερωτηματολογίου από τον φορολογούμενο εντός της προθεσμίας, το δικαίωμα περί αμφισβήτησης χάνεται.
Κατά τη διενέργεια του φορολογικού ελέγχου ο φορολογούμενος υποχρεούται να προσκομίσει οποιοδήποτε διαθέσιμο αποδεικτικό στοιχείο για τη διακρίβωση της ορθότητας και της ακρίβειας των αναφερόμενων στο ερωτηματολόγιο.
Διαδικασία
Εφόσον κατά την υποβολή της δήλωσης ο φορολογούμενος επιλέξει τη διενέργεια ελέγχου, η Φορολογική Διοίκηση δικαιούται:
- Να προσδιορίσει το εισόδημά του με βάση κάθε διαθέσιμο στοιχείο (εξωλογιστικά) ή με έμμεσες μεθόδους ελέγχου, και
- να επεκτείνει τον έλεγχο σε προγενέστερα φορολογικά έτη ή/και λοιπές φορολογίες ή άλλα φορολογικά αντικείμενα, ιδίως σε περίπτωση που οι παρεχόμενες πληροφορίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική οικονομική του κατάσταση.
Μετά την υποβολή της δήλωσης με αίτημα ελέγχου, η Φορολογική Διοίκηση εκδίδει εντολή μερικού ελέγχου φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος στο οποίο αφορά η δήλωση.
Ο έλεγχος διενεργείται εντός 12 μηνών από την κοινοποίηση της εντολής. Με την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου εκδίδεται πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και τυχόν επιπλέον ποσό φόρου βεβαιώνεται ή ο φόρος που έχει βεβαιωθεί κατά το ποσό που δεν οφείλεται, διαγράφεται ή επιστρέφεται κατά περίπτωση.
Ο έλεγχος δύναται να επαληθεύει και τα λοιπά δηλωθέντα εισοδήματα του ελεγχόμενου από κάθε πηγή ή αιτία προβαίνοντας σε οποιαδήποτε ενέργεια προβλέπεται στον ΚΦΔ.
Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα αμφισβήτησης ελάχιστου ετήσιου (Τεκμαρτού) εισοδήματος.