Η διαδικασία της ειδικής διαχείρισης για την εκκαθάριση εν λειτουργία (εκποίηση εν λειτουργία και μεταβίβαση ως συνόλων ενεργητικού ή ως επιμέρους συνόλων ενεργητικού (κλάδων) σε νέους φορείς), υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, εισήχθη με τον Ν.4307/2014, παράλληλα προς τον Πτωχευτικό Κώδικα (ΠτΚ). 

Νομικό Πλαίσιο

Σύμφωνα με το άρθρο 68 του ν. 4307/2014: 

“1. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα …, το οποίο έχει την έδρα του στην Ελλάδα και βρίσκεται σε γενική και μόνιμη αδυναμία εκπλήρωσης ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων, δύναται να υπάγεται στη διαδικασία ειδικής διαχείρισης του παρόντος άρθρου. Στην περίπτωση κεφαλαιουχικών εταιριών, αυτές μπορούν να υπάγονται στη διαδικασία ειδικής διαχείρισης του παρόντος άρθρου και εφόσον συντρέχει ως προς αυτές για δύο συνεχόμενες χρήσεις λόγος λύσης κατά το άρθρο 48 § 1 του κ.ν. 2190/1920 (αναλογικά εφαρμοζομένου στις λοιπές μορφές κεφαλαιουχικών εταιριών). 

2. Η αίτηση υποβάλλεται από πιστωτή ή πιστωτές του οφειλέτη, στους οποίους περιλαμβάνεται τουλάχιστον ένας χρηματοδοτικός φορέας, οι οποίοι εκπροσωπούν τουλάχιστον το 40% του συνόλου των απαιτήσεων σε βάρος του οφειλέτη…” 

Κατά τις διατάξεις του άρθρου 69 § 1 ορίζεται ότι:

“Ως ειδικός διαχειριστής ορίζεται νόμιμος ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο, όπως ορίζονται στο ν. 3693/ 2008 (Α’ 174) ή δικηγόρος με οικονομοτεχνικές γνώσεις ή δικηγορική εταιρία στην οποία συμμετέχει δικηγόρος με οικονομοτεχνικές γνώσεις ή πτυχιούχος ανωτάτης σχολής που είναι μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (Ο.Ε.Ε.) και κάτοχος άδειας Λογιστή Φοροτεχνικού Α’ τάξεως του ν. 2515/1997…” 

Περαιτέρω στο άρθρο 70 ορίζεται ότι: 

“Αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση της αίτησης είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου ο οφειλέτης έχει την έδρα του, το οποίο δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας» και, σύμφωνα με την § 4 του ίδιου άρθρου “Η αίτηση του άρθρου 68 μαζί με την πράξη ορισμού δικασίμου κοινοποιείται στην επιχείρηση και περίληψη αυτής δημοσιεύεται στο Γ.Ε.ΜΗ. δεκαπέντε (15) τουλάχιστον ημέρες πριν τη δικάσιμο”.

Νομική Φύση

Η ως άνω διαδικασία συνιστά παρεμφερή, κατά το σκοπό και τη δομή της, ή απολύτως συναφή διαδικασία προς την ειδική εκκαθάριση της διάταξης του άρθρου 106 του ΠτΚ.

Η ανωτέρω διαδικασία που ρυθμίζεται στις διατάξεις των άρθρων 68 επ. του Ν 4307/2014. Όπως και η ειδική εκκαθάριση, είναι συλλογική διαδικασία, δεδομένου ότι συνιστά μια εξωτερική και οργανωμένη διαδικασία από το νόμο, η οποία προβλέπεται σε περίπτωση γενικής και μόνιμης αδυναμίας εκπλήρωσης των ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων του έχοντος πτωχευτική ικανότητα οφειλέτη, με σκοπό την εκποίηση του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησής του ή επιμέρους λειτουργικών συνόλων (κλάδων) ή ακόμα και κατ’ ιδίαν περιουσιακών στοιχείων, μέσω δημόσιου πλειοδοτικού διαγωνισμού, για τη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών του.

Η διαδικασία αυτή είναι “παραπτωχευτική” κηρύσσεται, εξελίσσεται και περατώνεται αυτοτελώς, χωρίς ανάμειξή της με την πτώχευση. Στόχος του ως άνω νόμου ήταν να δοθεί μια νέα αρχή στις πληγείσες επιχειρήσεις. 

Όπως και η καταργηθείσα διαδικασία της ειδικής εκκαθάρισης του άρθρου 106 του ΠτΚ, η ως άνω διαδικασία της ειδικής διαχείρισης αποσκοπεί να αποφευχθεί η απαξίωση της επιχείρησης του νομικού προσώπου μέσω της άμεσης υπαγωγής του στην πτωχευτική διαδικασία καθώς και να επιτευχθεί η σύμμετρη ικανοποίηση των πιστωτών από το τίμημα της πώλησης του ενεργητικού (εν συνόλω ή επιμέρους στοιχείων) της ως άνω επιχείρησης. Κι αυτό γιατί η διάσωση της επιχείρησης δε σημαίνει αναγκαία και διάσωση του φορέα της, επιχειρηματία.

Με την υπαγωγή της στην ειδική διαχείριση η επιχείρηση του νομικού προσώπου, το οποίο βρίσκεται σε γενική και μόνιμη αδυναμία εκπλήρωσης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του, δεν παύει να λειτουργεί γι αυτό και ο Ν 4307/2014 τιτλοφορεί την ως άνω διαδικασία ως ειδική διαχείριση. Άλλωστε, και στην παρεμφερή διαδικασία της ειδικής εκκαθάρισης που προβλεπόταν με τη διάταξη του άρθρου 106 του ΠτΚ – κατά παρέκκλιση των ισχυόντων στην κοινή εκκαθάριση – ρυθμιζόταν ότι η υπαγωγή στην ως άνω διαδικασία δε συνεπαγόταν την παύση της λειτουργίας της επιχείρησης, εφόσον η εκκαθάριση συντελούνταν εν λειτουργία της επιχείρησης. Βασικός στόχος της διαδικασίας της ειδικής εκκαθάρισης ήταν η μεταβίβαση της επιχείρησης του οφειλέτη, ενόσω αυτή εξακολουθεί να λειτουργεί.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι στην έκτακτη διαδικασία της ειδικής διαχείρισης, η λειτουργία της επιχείρησης κατά τη διάρκεια της ως άνω διαδικασίας, αποτελεί πρωταρχικό σκοπό του ως άνω νόμου, ώστε μέσω αυτής να αποφευχθεί η απαξίωση της επιχείρησης του οφειλέτη νομικού προσώπου που έχει παύσει τις πληρωμές του και να επιτευχθεί μέσω της μεταβίβασης του ενεργητικού της επιχείρησης (ως συνόλου ή μερών), η συνέχιση της λειτουργίας αυτής με μεταβολή των φορέων της, με ταυτόχρονη ικανοποίηση των πιστωτών από το τίμημα της πώλησης του ενεργητικού.

Ανοιγείσα Δίκη

Εξάλλου, η αίτηση υπαγωγής σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης φυσικού ή νομικού προσώπου δεν απευθύνεται κατά αυτού, αλλά απλώς κοινοποιείται στην υπό υπαγωγή επιχείρηση τουλάχιστον δεκαπέντε ημέρες πριν τη δικάσιμο. 

Κατά συνέπεια, και ενόψει του ότι η σχετική αίτηση δικάζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της εκούσιας δικαιοδοσίας εφόσον δεν επιβάλλεται από τον νόμο η απεύθυνση της αίτησης προς το υπό υπαγωγή σε ειδική διαχείριση πρόσωπο, η μη απεύθυνσή της δεν επάγεται την ακυρότητα της αίτησης ή το απαράδεκτο αυτής. 

Στην περίπτωση δε αυτή, ακόμη και αν η αίτηση στραφεί κατά του υπό υπαγωγή σε ειδική εκκαθάριση προσώπου, το τελευταίο δεν καθίσταται διάδικος, αφού αυτή η ιδιότητα, στην εκούσια δικαιοδοσία, προσλαμβάνεται μόνο με τους περιοριστικά προκύπτοντες από τις σχετικές διατάξεις τρόπους. 

Συνέπειες Υπαγωγής

Σε περίπτωση επιτυχούς έκβασης της διαδικασίας της ειδικής διαχείρισής, αλλά ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτής ουδόλως επηρεάζονται τόσο οι απαιτήσεις όσο και οι εκκρεμείς συμβάσεις του υπό ειδική εκκαθάριση προσώπου.

Αντίθετα, συνέπειες της εκδοθείσας και δημοσιευθείσας απόφασης που κάνει δεκτή την αίτηση υπαγωγής της επιχείρησης σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης είναι :

• η παύση της συνολικής εξουσίας των καταστατικών οργάνων διοίκησης και διαχείρισης της επιχείρησης (νομικού προσώπου), ήτοι της γενικής συνέλευσης και του διοικητικού συμβουλίου, 
• η άμεση – από τη δημοσίευση – ανάληψη καθηκόντων εκ μέρους του διορισθέντος διαχειριστή, στον οποίο περιέρχεται το σύνολο των εξουσιών διοίκησης της επιχείρησης του φορέα αυτής, νομικού προσώπου, με δημιουργούμενη κατάσταση όμοια με εκείνη της πτωχευτικής απαλλοτρίωσης (πρβλ. για τα ισχύοντα στην ειδική εκκαθάριση, Σ. Ψυχομάνη, Πτωχευτικό Δίκαιο, ό.π., σελ. 143, 144), 
• η αυτοδίκαιη αναστολή όλων των ατομικών διώξεων κατά της επιχείρησης, καθ’ όλη τη διάρκεια της ειδικής διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένων και των μέτρων διοικητικής εκτέλεσης από το Δημόσιο και τους ΦΚΑ, καθώς και των μέτρων διασφάλισης της οφειλής, κατά τις διατάξεις του άρθρου 46 του Ν 4174/2013 «κώδικα φορολογικής διαδικασίας».

Τέλος, ως παράλληλη με την πτωχευτική διαδικασία, η ειδική διαχείριση δεν πρέπει να συγχέεται με την αναγκαστική διαχείριση ή την κατάσχεση της επιχείρησης καθώς διαφοροποιείται ουσιωδώς.

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με την ειδική διαχείρηση.