Έννοια Και Περιεχόμενο
Σύμβαση προσχώρησης είναι εκείνη, κατά την οποία ο συμβαλλόμενος έχει το δικαίωμα ή μη της σύμβασης, αλλά σε περίπτωση που αποφασίσει να συμβληθεί με συγκεκριμένο αντισυμβαλλόμενο, προσχωρεί σε, εκ των προτέρων διατυπωμένους από τον αντισυμβαλλόμενο του συμβατικούς όρους (ΑΠ 2212/2013).
Εδώ ο αντισυμβαλλόμενος βρίσκεται στην ανάγκη να αποδεχθεί τους τυποποιημένους συμβατικούς όρους (Γενικοί Όροι Συναλλαγών – ΓΟΣ), που, κατά το άρθρο 2 §1 του Ν. 2251/1994, είναι όροι που είχαν εκ των προτέρων διατυπωθεί για μελλοντικές συμβάσεις.
Συνηθέστερα παραδείγματα σύμβασης προσχώρησης είναι οι δανειακές συμβάσεις και τα ασφαλιστήρια.
Έλεγχος
Ο έλεγχος για την καταχρηστικότητα των πιο πάνω συμβάσεων, ως προς τα θέματα ελέγχου της διαπραγματευτικής δύναμης των συμβαλλομένων, γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2251/1994, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με τον Ν. 3587/2007, ενώ, συμπληρωματικά, εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων:
- 200,
- 281 και
- 288 ΑΚ
Καλή Πίστη
Σύμφωνα με το άρθρο 200 ΑΚ “Οι συμβάσεις ερμηνεύονται όπως απαιτεί η καλή πίστη, αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη”.
Η διάταξη αυτή, δηλαδή, στην προσπάθεια ερμηνείας της δήλωσης της βούλησης των συμβαλλομένων σε σύμβαση προσχώρησης, εξαίρει το αντικειμενικό στοιχείο, ήτοι την άποψη των συναλλαγών και επιβάλλει η δήλωση να ερμηνεύεται όπως απαιτεί η καλή πίστη, για τον προσδιορισμό της οποίας και μόνο θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα συναλλακτικά ήθη.
Έτσι κάθε δήλωση βούλησης θα πρέπει να ληφθεί με την έννοια που απαιτεί στη συγκεκριμένη περίπτωση η συναλλακτική ευθύτητα και κατά τους κανόνες της οποίας θα μπορούσε να γίνει αντιληπτή η δήλωση βούλησης και από τον τρίτο.
Για την εξεύρεση των στοιχείων στα οποία θα στηριχθεί η ερμηνεία, το δικαστήριο δεν είναι υποχρεωμένο να αρκεστεί μόνο στο περιεχόμενο της σύμβασης, αλλά μπορεί να αρυσθεί και στοιχεία εκτός της σύμβασης προσχώρησης κείμενα, που θα προταθούν από τους διαδίκους (ΑΠ 737/2001).
Τα ίδια ορίζει και το άρθρο 281 ΑΚ, σύμφωνα με το οποίο “Ο οφειλέτης έχει υποχρέωση να εκπληρώσει την παροχή όπως απαιτεί η καλή πίστη, αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη”.
Κατάχρηση Δικαιώματος
Σύμφωνα με το άρθρο 281 ΑΚ “Η άσκηση του δικαιώματος απαγορεύεται αν υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος”.
Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, η οποία αποσκοπεί στην πάταξη της κακοπιστίας και της ανηθικότητας, όχι μόνο στη σύμβαση προσχώρησης αλλά γενικά στις συναλλαγές και στην άσκηση κάθε δικαιώματος, για να θεωρηθεί η άσκηση του δικαιώματος καταχρηστική, πρέπει η προφανής υπέρβαση των ορίων που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο οικονομικός ή κοινωνικός σκοπός του δικαιώματος να προκύπτει από την προηγηθείσα συμπεριφορά του δικαιούχου και του υποχρέου ή από την πραγματική κατάσταση που δημιουργήθηκε ή από τις περιστάσεις που μεσολάβησαν ή από άλλα περιστατικά, τα οποία, χωρίς κατά νόμον να εμποδίζουν τη γέννηση ή να επάγονται την απόσβεση του δικαιώματος, καθιστούν μη ανεκτή την άσκησή του, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου, ως αντιτιθέμενη στο περί δικαίου αίσθημα και την ηθική τάξη και προκαλούσα έντονη εντύπωση αδικίας.
Απαιτείται δηλαδή για να χαρακτηριστεί καταχρηστική η άσκηση δικαιώματος, να έχει δημιουργηθεί στον υπόχρεο από τη συμπεριφορά του δικαιούχου, σε συνάρτηση και με εκείνη του υπόχρεου, και μάλιστα ευλόγως, η πεποίθηση ότι ο δικαιούχος δεν πρόκειται να ασκήσει το δικαίωμά του.
Επίσης οι πράξεις του υπόχρεου και η κατάσταση πραγμάτων που διαμορφώθηκε υπέρ αυτού πρέπει να τελούν σε αιτιώδη σχέση με την προηγούμενη συμπεριφορά του δικαιούχου, αφού, κατά τους κανόνες της καλής πίστεως, οι συνέπειες που απορρέουν από πράξεις άσχετες προς αυτή τη συμπεριφορά δεν συγχωρείται να προβάλλονται προς απόκρουση του δικαιώματος. (Ολ. Α.Π. 6/2016)
Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με τις συμβάσεις.