Με τον όρο “µετασχηµατισµοί” νοούνται οι διεπόµενες από το εταιρικό δίκαιο νοµικές πράξεις και διαδικασίες, µε τις οποίες µεταβάλλεται η υπόσταση ενός εταιρικού φορέα άσκησης επιχείρησης, χωρίς κατά κανόνα να µεσολαβήσει λύση και εκκαθάρισή του ούτε µεταβίβαση των περιουσιακών του στοιχείων µε τους κανόνες της ειδικής διαδοχής.

Οι μορφές των μετασχηματισμών είναι:

• η συγχώνευση, 
• η διάσπαση και 
• η μετατροπή.

Μετατροπή είναι η πράξη με την οποία μία εταιρεία, χωρίς να λυθεί και να τεθεί υπό εκκαθάριση, μεταβάλλει τη νομική μορφή της, διατηρώντας τη νομική της προσωπικότητα.

Οι εταιρικοί µετασχηµατισµοί συντελούνται µε τα µέσα που προβλέπει το εταιρικό δίκαιο, τα δε νοµικά αποτελέσµατά τους είναι σύνθετα και επέρχονται ταυτοχρόνως και αυτοδικαίως (“uno actu”) µε την καταχώρησή τους στο Γενικό Εµπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.)

Ο Νόμος 4601/2019 άλλαξε εντελώς το τοπίο σχετικά με τους εταιρικούς μετασχηματισμούς και κωδικοποίησε σε ένα ενιαίο κείμενο όλες τις σχετικές διατάξεις αναφορικά με αυτούς.

Υποκείμενα εταιρικών μετασχηματισμών

Σε διαδικασία εταιρικού μετασχηματισμού, μπορεί να υποβληθούν ή να συμμετάσχουν οι ακόλουθες εταιρικές μορφές:

1. Ανώνυμες Εταιρείες (Α.Ε.),
2. Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.),
3. Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (Ι.Κ.Ε.),
4. Ομόρρυθμες Εταιρείες (Ο.Ε.),
5. Ετερόρρυθμες Εταιρείες (Ε.Ε.),
6. Ετερόρρυθμες Εταιρείες κατά μετοχές,
7. Κοινοπραξίες, 
8. Ευρωπαϊκές Εταιρείες (SE),
9. Αστικοί Συνεταιρισμοί και
10. Ευρωπαϊκές Συνεταιριστικές Εταιρείες (ΕΣΕτ).

Μετασχηματισμοί εταιρειών που έχουν λυθεί

Σε οποιοδήποτε εταιρικό μετασχηματισμό, μπορεί να μετάσχουν και εταιρείες που έχουν λυθεί λόγω παρόδου του χρόνου διάρκειας ή με απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων τους, καθώς επίσης και εταιρείες που κηρύχθηκαν σε πτώχευση, εφόσον μετά την κήρυξη της πτώχευσης επικυρώθηκε τελεσίδικα το σχέδιο αναδιοργάνωσης ή εξοφλήθηκαν όλοι οι πτωχευτικοί πιστωτές. 

Προϋπόθεση, ωστόσο, για τα παραπάνω είναι να μην έχει αρχίσει η διανομή του προϊόντος της εκκαθάρισης.

Με την ολοκλήρωση του μετασχηματισμού επάγεται αυτοδικαίως την αναβίωση της απορροφώσας ή επωφελούμενης ή μετατρεπόμενης εταιρείας.

Διαδικασία για την ίδρυση της νέας εταιρικής μορφής

Στην µετατροπή, η οποία είναι διαδικασία µετασχηµατισµού στην οποία µετέχει ένα µόνο από τα παραπάνω υποκείµενα, το τελευταίο µεταβάλλει τη νοµική µορφή του σε άλλη εταιρική µορφή, διατηρώντας συγχρόνως τη νοµική του προσωπικότητα, δηλαδή χωρίς αλλαγή της ταυτότητας του νοµικού προσώπου της παλιάς (µετατραπείσας) εταιρίας.

Για τη μετατροπή εφαρμόζεται ανάλογα η διαδικασία ίδρυσης της νέας νομικής μορφής.

Έτσι, από διαδικαστική άποψη, η µετατροπή δεν εξαντλείται στην τροποποίηση του καταστατικού ή, αναλόγως, της εταιρικής σύµβασης της µετατρεπόµενης εταιρίας, αλλά σηµατοδοτεί την αλλαγή του συστήµατος κανόνων που ρυθµίζουν όλη τη λειτουργία της και τις έννοµες σχέσεις της, τόσο στις εσωτερικές όσο και στις εξωτερικές σχέσεις της, δηλαδή, έναντι των τρίτων. 

Μάλιστα, αυτή η µετάβαση και υπαγωγή σε καινούργιο νοµοθετικό καθεστώς έχει ιδιαίτερη σηµασία, όταν οι διατάξεις που διέπουν την ίδρυση της εταιρίας µε τη νέα νοµική µορφή της προβλέπουν αυστηρότερες προϋποθέσεις σε σχέση µε τις διατάξεις που διέπουν την ίδρυσή της µε την παλιά µορφή (π.χ. µετατροπή προσωπικής εταιρίας σε κεφαλαιουχική ή ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρίας ή εταιρίας περιορισµένης ευθύνης σε ανώνυµη εταιρία), και τούτο ενόψει του κινδύνου παράκαµψής τους. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η εφαρµογή των διατάξεων που διέπουν την ίδρυση της εταιρίας µε τη νέα νοµική µορφή της.

Έκθεση

Το διοικητικό συμβούλιο ή οι διαχειριστές της υπό μετατροπή εταιρείας, συντάσσουν λεπτομερή έκθεση, η οποία περιέχει σχέδιο της απόφασης της συνέλευσης ή των εταίρων για τη μετατροπή. Η έκθεση επεξηγεί και δικαιολογεί από νομική και οικονομική άποψη τη μεταβολή της νομικής μορφής της εταιρείας και ειδικότερα τη θέση των μετόχων ή των εταίρων στην εταιρεία με τη νέα νομική της μορφή. 

Εφόσον η υπό μετατροπή εταιρεία ανήκει σε όμιλο εταιρειών, το διοικητικό συμβούλιο ή οι διαχειριστές παρέχουν πληροφορίες αναφορικά και με τις άλλες εταιρείες του ομίλου, η νομική και οικονομική θέση των οποίων είναι απαραίτητη για την εξήγηση και τη δικαιολόγηση της μετατροπής.

Η παραπάνω έκθεση καταχωρείται στο Γ.Ε.ΜΗ., δημοσιεύεται στο διαδικτυακό του τόπο και υποβάλλεται στη συνέλευση ή στους εταίρους, συμπεριλαμβανομένων σε κάθε περίπτωση των μετόχων ή των εταίρων που αποφασίζουν.

Η έκθεση δεν είναι απαραίτητο να περιλαμβάνει πληροφορίες και στοιχεία η δημοσιοποίηση των οποίων μπορεί να προκαλέσει σημαντική βλάβη στην υπό μετατροπή εταιρεία ή σε άλλη εταιρεία του ομίλου. Στην περίπτωση αυτή, η έκθεση εξηγεί τους λόγους για τους οποίους οι οικείες πληροφορίες και τα στοιχεία παραλείπονται.

Δεν απαιτείται έκθεση του διοικητικού συμβουλίου ή των διαχειριστών, εφόσον οι μέτοχοι ή οι εταίροι και οι κάτοχοι άλλων τίτλων που παρέχουν δικαίωμα ψήφου συμφωνούν εγγράφως να μην καταρτιστεί έκθεση. 

Επίσης, επί προσωπικών εταιρειών, ΕΠΕ και ΙΚΕ, δεν απαιτείται έκθεση εφόσον το σύνολο των εταίρων της υπό μετατροπή εταιρείας είναι συγχρόνως και διαχειριστές της.

Η παραπάνω υποχρέωση του οργάνου διοίκησης της υπό µετατροπή εταιρίας για τη σύνταξη λεπτοµερούς έκθεσης, στην οποία επεξηγεί και δικαιολογεί, από νοµική και οικονοµική άποψη, τη µεταβολή της νοµικής µορφής της και ειδικότερα τη θέση των µετόχων ή των εταίρων στην εταιρία υπό τη νέα νοµική µορφή και, επιπλέον, περιέχει σχέδιο της απόφασης της συνέλευσης των µετόχων ή των εταίρων για τη µετατροπή, θεσπίζεται για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο κατά το πρότυπο του γερµανικού νόµου (“UmwG”) περί µετασχηµατισµών.

Ενημέρωση Μετόχων ή Εταίρων

Κάθε μέτοχος ή εταίρος έχει το δικαίωμα να λαμβάνει γνώση:

• της έκθεσης του σχεδίου μετατροπής,
• των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων και των ετήσιων εκθέσεων διαχείρισης του διοικητικού συμβουλίου ή των διαχειριστών της υπό μετατροπή εταιρείας των 3 τελευταίων ετών.

Η γνώση λαμβάνεται είτε έγχαρτα είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Η παραπάνω υποχρέωση δεν υφίσταται εφόσον τα έγγραφα είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της εταιρείας.

Απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων

Για τη μετατροπή απαιτείται απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων, σύμφωνα με τον νόμο και το καταστατικό της υπό μετατροπή εταιρείας.

Εφόσον υπάρχουν περισσότερες κατηγορίες εταιρικών συμμετοχών, η απόφαση για τη μετατροπή υποβάλλεται σε έγκριση από κάθε κατηγορία μετόχων ή εταίρων, τα δικαιώματα των οποίων επηρεάζει η μετατροπή.

Η παραπάνω αρµοδιότητα της γενικής συνέλευσης είναι αποκλειστική. Τούτο διότι, εφόσον η µετατροπή αποτελεί δοµική εταιρική µεταβολή, θεµελιώδης προϋπόθεση για τη συντέλεσή της είναι η λήψη απόφασης από τη γενική συνέλευση των µετόχων ή τους εταίρους της υπό µετατροπή εταιρίας. 

Περιεχόμενο Απόφασης 

Η απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων για τη μετατροπή, περιλαμβάνει τουλάχιστον:

• τη νομική μορφή και την επωνυμία της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή,
• το είδος, την αξία και τον τρόπο διάθεσης των εταιρικών συμμετοχών στην εταιρεία με τη νέα νομική της μορφή,
• τους όρους που αποτελούν υποχρεωτικό περιεχόμενο του καταστατικού σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την εταιρεία με τη νέα νομική της μορφή,
• εφόσον συντρέχει περίπτωση, τα δικαιώματα που παρέχονται από την εταιρεία με τη νέα νομική της μορφή στους μετόχους ή στους εταίρους που έχουν ειδικά δικαιώματα, καθώς και στους δικαιούχους άλλων δικαιωμάτων ή τα μέτρα που προτείνονται γι’ αυτούς.

Τα παραπάνω ισχύουν για όλες αδιακρίτως τις περιπτώσεις µετατροπών. Συμπληρώνονται, δε δε από τις ειδικές και προσαρµοσµένες στις ιδιορρυθµίες της εκάστοτε περίπτωσης µετατροπής προβλέψεις του νόμου, οι οποίες εξειδικεύονται κατωτέρω.

Εξάλλου, ο νόμος αναγορεύει σε υποχρεωτικό περιεχόµενο της απόφασης τον ποσοτικό και ποιοτικό προσδιορισµό των εταιρικών συµµετοχών στην εταιρία υπό τη νέα νοµική µορφή της. 

Επωνυμία

Η εταιρία µπορεί και υπό τη νέα νοµική µορφή της να διατηρήσει την παλιά επωνυµία της (συνέχεια της εταιρικής επωνυµίας), µε αντίστοιχη προσαρµογή των ενδείξεων που προσδιορίζουν τη νέα µορφή της, αφού κύριο χαρακτηριστικό της µετατροπής είναι η συνέχεια του νοµικού προσώπου της παλιάς εταιρίας. 

Για τον ίδιο λόγο, δεν απαιτείται προσθήκη ένδειξης στην επωνυµία που να υποδηλώνει σχέση διαδοχής, εφόσον τέτοια σχέση δεν υφίσταται. 

Δημοσιότητα – Έλεγχος

Η μετατροπή υποβάλλεται στις διατυπώσεις δημοσιότητας. Με τον όρο “μετατροπή” νοείται η απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων της υπό μετατροπή εταιρείας, και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, το συμβολαιογραφικό έγγραφο στον τύπο του οποίου έχει υποβληθεί το καταστατικό της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή, καθώς και η εγκριτική απόφαση.

Η δημοσιότητα προϋποθέτει σε κάθε περίπτωση προηγούμενο έλεγχο της νομιμότητας όλων των πράξεων και διατυπώσεων που επιβάλλονται στην υπό μετατροπή εταιρεία. Ο έλεγχος νομιμότητας αφορά στην τήρηση των διατάξεων της εταιρικής νομοθεσίας που διέπει την υπό μετατροπή εταιρεία.

Σε περίπτωση μετατροπής εταιρείας άλλης μορφής σε Ανώνυμη Εταιρεία και αντίστροφα, η δημοσιότητα προϋποθέτει προηγούμενη εγκριτική απόφαση του Περιφερειάρχη του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης δεύτερου βαθμού, στην περιφέρεια του οποίου έχει την έδρα της η υπό μετατροπή εταιρεία. Η εγκριτική απόφαση εκδίδεται μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου νομιμότητας, χωρίς να απαιτείται στην περίπτωση αυτή η διενέργεια πρόσθετου ελέγχου νομιμότητας και από συναρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ.

Εφόσον δεν πρόκειται για τη μετατροπή εταιρείας άλλης μορφής σε ανώνυμη εταιρεία, η δημοσιότητα στο Γ.Ε.ΜΗ. ενεργείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ., χωρίς την έκδοση προηγούμενης εγκριτικής απόφασης. Η υποβολή σε δημοσιότητα πραγματοποιείται μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου νομιμότητας για τη διενέργεια του οποίου μόνη αρμόδια είναι η υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ., στην περιφέρεια της οποίας έχει την έδρα της η υπό μετατροπή εταιρεία.

Αποτελέσματα Μετατροπής

Η μετατροπή συντελείται με μόνη την καταχώρηση της απόφασης της συνέλευσης ή των εταίρων για τη μετατροπή. 

Από την ολοκλήρωση των διατυπώσεων δημοσιότητας, επέρχονται αυτοδίκαια και έναντι όλων τα εξής αποτελέσματα:

1. η μετατραπείσα εταιρεία διατηρεί τη νομική της προσωπικότητα και συνεχίζεται με τη νέα νομική της μορφή χωρίς να πραγματοποιείται μεταβίβαση της περιουσίας της, με ειδική ή καθολική διαδοχή,
2. οι διοικητικές άδειες που έχουν εκδοθεί υπέρ της μετατραπείσας εταιρείας συνεχίζουν να υφίστανται,
3. οι μέτοχοι ή οι εταίροι της μετατραπείσας εταιρείας μετέχουν στην εταιρεία με τη νέα νομική της μορφή, σύμφωνα με τις διατάξεις που την διέπουν,
4. δικαιώματα τρίτων στις εταιρικές συμμετοχές της μετατραπείσας εταιρείας διατηρούνται στις εταιρικές συμμετοχές με τη νέα νομική της μορφή.
5.  Οι εκκρεμείς δίκες συνεχίζονται αυτοδικαίως και χωρίς άλλη διατύπωση στο όνομα της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή.

Επομένως, είναι σαφές ότι ο χρόνος επέλευσης των αποτελεσµάτων της µετατροπής, είναι η καταχώρηση στο Γ.Ε.ΜΗ. (“συστατική ενέργεια”) της απόφασης των µετόχων ή των εταίρων. Αν όµως το καταστατικό της εταιρίας υπό τη νέα νοµική µορφή της έχει περιβληθεί τον τύπο του συµβολαιογραφικού εγγράφου, κρίσιµη για την επέλευση των αποτελεσµάτων της µετατροπής καθίσταται η καταχώρηση του συµβολαιογραφικού εγγράφου. 

Πάντως, και στις δύο περιπτώσεις τα αποτελέσµατα της µετατροπής επέρχονται άµεσα και δεν εξαρτώνται από την έκβαση της διαδικασίας προστασίας των δανειστών της υπό µετατροπή εταιρίας.

Προστασία Πιστωτών

Μέσα σε 30 ημέρες από την ολοκλήρωση των διατυπώσεων δημοσιότητας, οι πιστωτές της εταιρείας με τη νέα νομική μορφή της, των οποίων οι απαιτήσεις είχαν γεννηθεί πριν από το χρόνο αυτό, χωρίς να έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν, η δε εταιρεία έχει υποχρέωση να τους παράσχει κατάλληλες εγγυήσεις, εφόσον αποδεικνύουν επαρκώς ότι, η οικονομική κατάσταση της εταιρείας εξαιτίας της μετατροπής καθιστά απαραίτητη την παροχή τέτοιων εγγυήσεων και εφόσον δεν έχουν λάβει τέτοιες εγγυήσεις.

Κάτοχοι ειδικών δικαιωμάτων χωρίς δικαίωμα ψήφου έχουν αξίωση για την παροχή ανάλογων κατά το δυνατόν δικαιωμάτων στην εταιρεία υπό τη νέα μορφή.

Τα παραπάνω προβλέπονται με σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου και την αποτροπή καταστάσεων αβεβαιότητας ως προς τη συντέλεση ή µη της µετατροπής. Ταυτόχρονα αποθαρρύνεται κάθε προσπάθεια φαινοµένων προβολής αξιώσεων παροχής προστασίας από κακόπιστους δανειστές της υπό µετατροπής εταιρίας, αφού προκρίνεται η λύση του διαχωρισµού των δύο ζητηµάτων (συντέλεση µετατροπής – επαρκής προστασία δανειστών), ώστε να καθίσταται δυνατή η απρόσκοπτη συνέχιση της διαδικασίας της µετατροπής.

Ευθύνη Διοικούντων

Κάθε μέλος του διοικητικού συμβουλίου ή κάθε διαχειριστής της υπό μετατροπή εταιρείας ευθύνεται έναντι των μετόχων ή των εταίρων αυτής για κάθε ζημία που αυτοί υπέστησαν λόγω υπαίτιας πράξης ή παράλειψης των πρώτων, η οποία συνιστά παράβαση των καθηκόντων τους κατά την προετοιμασία και την πραγματοποίηση της μετατροπής.

Ομοίως, ευθύνονται και για κάθε ζημία τρίτων κατά τις γενικές διατάξεις.

Οι αξιώσεις των μετόχων ή των εταίρων για αποζημίωση, εισάγονται στο καθ’ ύλην αρμόδιο δικαστήριο, και μπορεί να ασκούνται:

• είτε από ειδικό εκπρόσωπο, ο οποίος διορίζεται από το αρμόδιο δικαστήριο, που δικάζει κατά την εκούσια δικαιοδοσία, με αίτηση κάθε διαδίκου 
• είτε, αν πρόκειται για μετατροπή ανώνυμης εταιρείας σε άλλη εταιρική μορφή, με αίτηση μετόχου ή μετόχων που κατά τη συντέλεση της μετατροπής κατείχαν το 2% τουλάχιστον του μετοχικού κεφαλαίου. 

Η απόφαση που διορίζει ειδικό εκπρόσωπο υποβάλλεται σε δημοσιότητα, στη μερίδα της εταιρείας στο Γ.Ε.ΜΗ. μαζί με πρόσκληση του ειδικού εκπροσώπου προς τους μετόχους ή τους εταίρους της εταιρείας να δηλώσουν στον ίδιο, αν επιθυμούν να ασκήσει αξιώσεις για λογαριασμό τους.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η ευθύνη των διοικούντων θεμελιώνεται πάνω σε ειδικό πραγµατικό ευθύνης, το οποίο συνιστά αυτοτελή νοµική βάση για την άσκηση αξιώσεων από τους θιγόµενους µετόχους ή εταίρους της υπό µετατροπή εταιρίας και όχι από την ίδια την εταιρία, η οποία µπορεί να επωφεληθεί µόνο των διατάξεων της λοιπής νοµοθεσίας.

Ακύρωση Της Μετατροπής

Η μετατροπή που συντελέστηκε κηρύσσεται άκυρη με δικαστική απόφαση, εφόσον η απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων, είναι άκυρη ή ακυρώσιμη.

Εφόσον το τυχόν ελάττωμα εξαλειφθεί ή ιαθεί με οποιονδήποτε τρόπο μέχρι τη συζήτηση της αίτησης για την κήρυξη της ακυρότητας της μετατροπής, η μετατροπή δεν κηρύσσεται άκυρη. Επιπλέον, το δικαστήριο τάσσει προθεσμία για την άρση των λόγων ακυρότητας της μετατροπής, εφόσον η άρση είναι εφικτή. Η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται ενώ, εφόσον παρασχεθεί η ανωτέρω προθεσμία, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει μέτρα για την προσωρινή ρύθμιση των εταιρικών υποθέσεων.

Η κήρυξη της ακυρότητας της µετατροπής µε τελεσίδικη δικαστική απόφαση, λόγω ακυρότητας ή ακυρωσίας της απόφασης της γενικής συνέλευσης των µετόχων ή των εταίρων, επιφέρει την ανατροπή της και σηµατοδοτεί την επάνοδο στην αρχική εταιρική µορφή.

Ακυρότητα Και Ακυρωσία

Η αίτηση για την κήρυξη της ακυρότητας της μετατροπής ασκείται μέσα σε προθεσμία 3 μηνών από την καταχώρηση στο Γ.Ε.ΜΗ. και υπάγεται στη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας.

Σε περίπτωση ακυρότητας, η αίτηση μπορεί να υποβληθεί από μετόχους ή από εταίρους, εφόσον δεν έλαβαν μέρος στη λήψη της απόφασης ή αντιτάχθηκαν στη λήψη της, καθώς και από πιστωτή, εφόσον έχει έννομο συμφέρον. 

Σε περίπτωση ακυρωσίας, η αίτηση μπορεί να υποβληθεί μόνο από μέτοχο ή από μετόχους ή από εταίρο ή από εταίρους που εκπροσωπούν συνολικά το 5% τουλάχιστον του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου στην υπό μετατροπή εταιρεία, εφόσον δεν έλαβαν μέρος στη λήψη της απόφασης ή αντιτάχθηκαν στη λήψη της.

Το δικαστήριο μπορεί να μην κηρύξει την ακυρότητα της μετατροπής, εφόσον κρίνει ότι αυτή είναι δυσανάλογη σε σχέση με το ελάττωμα της απόφασης της συνέλευσης ή των εταίρων. 

Σ’ αυτή την περίπτωση, ο αιτών έχει χρηματική αξίωση κατά της εταιρείας προς αποκατάσταση της ζημίας που του προκάλεσε το συγκεκριμένο ελάττωμα, η οποία πρέπει να ασκηθεί μέσα σε αποκλειστική προθεσμία ενός έτους από το αμετάκλητο της δικαστικής απόφασης. 

Την ίδια αξίωση έχουν μέτοχοι ή εταίροι που δεν μπορούν να ζητήσουν την κήρυξη της ακυρότητας της μετατροπής, επειδή δεν διαθέτουν το απαιτούμενο ποσοστό μετοχών ή δικαιωμάτων ψήφου.

Ακύρωση με δικαστική απόφαση, της διοικητικής πράξης, με την οποία εγκρίθηκε η μετατροπή, δεν επιφέρει ανατροπή των αποτελεσμάτων της μετατροπής ούτε αποτελεί λόγο κήρυξης της ακυρότητάς της. Αξιώσεις αποζημίωσης σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις ή τις διατάξεις του παρόντος δεν θίγονται.

Δημοσιότητα

Η αίτηση για την κήρυξη της ακυρότητας της μετατροπής και η απόφαση που κηρύσσει την ακυρότητα δημοσιεύονται στο Γ.Ε.ΜΗ. Με την ίδια απόφαση το δικαστήριο λαμβάνει, ύστερα από σχετικό αίτημα ή και αυτεπάγγελτα, τα αναγκαία κατά την κρίση του μέτρα για την προστασία των συμφερόντων που τίθενται σε διακινδύνευση.

Η απόφαση που κηρύσσει την ακυρότητα της μετατροπής δεν θίγει το κύρος των συναλλαγών της εταιρείας που έγιναν μετά την καταχώρηση της μετατροπής στο Γ.Ε.ΜΗ., και πριν από τη δημοσίευση της απόφασης.

Καθορισμός Εταιρικών Συμμετοχών

Η μετατροπή που συντελέστηκε νομιμα δεν μπορεί να κηρυχθεί άκυρη για τον λόγο ότι η εταιρική συμμετοχή στην εταιρεία με τη νέα νομική της μορφή δεν αποτελεί δίκαιο και λογικό αντάλλαγμα για την εταιρική συμμετοχή στην εταιρεία πριν τη μετατροπή.

Σ’ αυτή την περίπτωση, κάθε θιγόμενος μέτοχος ή εταίρος μπορεί να αξιώσει από την εταιρεία την καταβολή αποζημίωσης, η οποία ορίζεται από το δικαστήριο, μέσα σε προθεσμία ενός έτου από τη συντέλεση της μετατροπής.

Επομένως, σύμφωνα με τα παραπάνω, ο µη δίκαιος και λογικός καθορισµός των εταιρικών συµµετοχών στην εταιρία υπό τη νέα νοµική µορφή της δεν δύναται να επηρεάσει το κύρος της µετατροπής, αλλά αποµονώνεται ως πρόβληµα αποκλειστικά στη σχέση µεταξύ εταιρίας και εταίρου, αποτελώντας αντικείµενο αξίωσης του εταίρου για αποζηµίωσή του από την εταιρία.

Από πρακτική άποψη, η δυνατότητα εφαρµογής της διάταξης εντοπίζεται στις περιπτώσεις µετατροπών για τις οποίες δεν απαιτείται η λήψη οµόφωνης απόφασης.

Μετατροπή Προσωπικών Εταιρειών

Για τις προσωπικές εταιρείες ο Νόμος προβλέπει ειδικές διατάξεις, συμπληρωματικές των ανωτέρω,  για τη µετατροπή αυτών, σε άλλη προσωπική ή κεφαλαιουχική εταιρία ή αστικό συνεταιρισµό, µε τις οποίες (διατάξεις) προσαρµόζεται η διαδικασία της µετατροπής στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εν λόγω εταιρειών.Η ισχύς τους είναι αποκλειστική, όµως στο µέτρο που διαπιστώνεται ρυθµιστικό κενό, εφαρµόζονται οι διατάξεις του Νόμου για τις προσωπικές εταιρείες. 

Οι ίδιες διατάξεις εφαρµόζονται και σε περίπτωση µετατροπής ετερόρρυθμης κατά μετοχές εταιρίας, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά από τις διατάξεις που διέπουν την εν λόγω εταιρία. Η συγκεκριμένη εταιρική μορφή δεν συναντάται στις συναλλαγές, πλην όμως κρίνεται σκόπιµο να αναφερθεί, µε βάση την εκτίμηση ότι η ρύθμιση της δυνατότητας µετατροπής της σε άλλη εταιρική μορφή µπορεί να είναι χρήσιμη για ετερόρρυθμες κατά μετοχές εταιρίες που τυχόν υπάρχουν.

Απόφαση Των Εταίρων

Η απόφαση των εταίρων προσωπικής εταιρείας για τη μετατροπή της λαμβάνεται με ομοφωνία. Η εταιρική σύμβαση μπορεί να προβλέπει τη λήψη της απόφασης με πλειοψηφία 75% τουλάχιστον του όλου αριθμού των εταίρων.

Εφόσον εταίρος της υπό μετατροπή εταιρείας ευθύνεται προσωπικά, μετά τη μετατροπή, για τα χρέη της εταιρείας με τη νέα της νομική μορφή απαιτείται η ρητή συναίνεσή του. Το ίδιο ισχύει σε περίπτωση μετατροπής σε ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία, εφόσον εταίρος της υπό μετατροπή εταιρείας πρόκειται να λάβει μερίδια που αντιστοιχούν σε εξωκεφαλαιακές εισφορές.

Ο εταίρος που διαφώνησε με την παραπάνω απόφαση, έχει δικαίωμα εξόδου από την εταιρεία. Το δικαίωμα εξόδου δεν μπορεί να περιοριστεί από την εταιρική σύμβαση.

Η παραπάνω πρόβλεψη, καλύπτει καταρχήν περιπτώσεις που για έναν ή περισσότερους από τους υφιστάμενους εταίρους η µετατροπή επάγεται τη θεμελίωση παράλληλης (µε την εταιρία υπό τη νέα νομική μορφή της) ευθύνης για τα εταιρικά χρέη (π.χ. µε την ιδιότητα του ομόρρυθμου εταίρου ή του εταίρου ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρίας που λαµβάνει µερίδια που αντιστοιχούν σε εγγυητική εισφορά).

Για τη µετατροπή απαιτείται η ρητή συναίνεση των εταίρων αυτών, ακόµη και αν κατά τα λοιπά η απόφαση για τη µετατροπή µπορεί να µην ληφθεί οµόφωνα αλλά µε πλειοψηφία 3/4 του όλου αριθµού των εταίρων. Αντίστοιχα ισχύουν σε περίπτωση µετατροπής σε ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρία για εταίρους που πρόκειται να λάβουν µερίδια που αντιστοιχούν σε εξωκεφαλαιακές εισφορές.

Περιεχόμενο Και Τύπος Της Απόφασης

Η απόφαση των εταίρων για τη μετατροπή και η εταιρική σύμβαση της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή πρέπει να περιλαμβάνουν και τους εταίρους που, ως εταίροι της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή ευθύνονται προσωπικά για τα χρέη της, εφόσον συντρέχει περίπτωση τέτοιας ευθύνης.

Σε περίπτωση μετατροπής σε ανώνυμη εταιρεία, η απόφαση και το καταστατικό της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή πρέπει να περιλαμβάνουν και τη σύνθεση του πρώτου διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας και των ελεγκτών της πρώτης εταιρικής χρήσης. Στην ίδια απόφαση και στο καταστατικό μπορεί επίσης να περιλαμβάνεται και ο διορισμός προέδρου, αντιπροέδρου, διευθύνοντος ή εντεταλμένου συμβούλου ή προσώπων με άλλη ιδιότητα και αρμοδιότητες για το πρώτο διοικητικό συμβούλιο.

Σε περίπτωση μετατροπής σε ανώνυμη εταιρεία ή σε εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, καθώς και σε κάθε άλλη περίπτωση που προβλέπεται από τον νόμο, η απόφαση πρέπει να περιβληθεί τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου.

Κεφάλαιο

Σε περίπτωση μετατροπής σε κεφαλαιουχική εταιρεία απαιτείται προηγούμενη εξακρίβωση της αξίας της περιουσίας της υπό μετατροπή εταιρείας. Η έκθεση εξακρίβωσης υποβάλλεται σε δημοσιότητα.

Το κεφάλαιο της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή, δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο, χωρίς νέες εισφορές, από το ποσό που προκύπτει, αν από τη συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων της υπό μετατροπή εταιρείας αφαιρεθούν οι υποχρεώσεις της. Εφόσον το κεφάλαιο της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή υπολείπεται από το ελάχιστο όριο που προβλέπεται από το νόμο ή το καταστατικό για την εταιρεία αυτή, η διαφορά καλύπτεται με νέες εισφορές.

Είσοδος νέων εταίρων

Στην εταιρεία με τη νέα νομική της μορφή μπορεί να εισέλθουν νέοι μέτοχοι ή εταίροι, σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία της.

Αυτοδίκαιες Μετατροπές 

Ετερόρρυθμη εταιρεία μετατρέπεται αυτοδικαίως σε ομόρρυθμη εταιρεία σε περίπτωση εξόδου, αποκλεισμού ή θανάτου του μοναδικού ετερόρρυθμου εταίρου.

Οι διαχειριστές υποχρεούνται να αναγγείλουν στο Γ.Ε.ΜΗ. τα παραπάνω περιστατικά.

Ομόρρυθμη εταιρεία μετατρέπεται αυτοδικαίως σε ετερόρρυθμη εταιρεία, στις περιπτώσεις:

• εισόδου νέου εταίρου με την ιδιότητα του ετερόρρυθμου εταίρου,
• μετατροπής της ιδιότητας ενός έστω ομόρρυθμου εταίρου σε ετερόρρυθμο εταίρο.

Παραγραφή Αξιώσεων Πιστωτών

Σε περίπτωση μετατροπής Ομόρρυθμης ή Ετερόρρυθμης Εταιρείας σε κεφαλαιουχική, οι αξιώσεις κατά των ομόρρυθμων και των ετερόρρυθμων εταίρων, παραγράφονται ύστερα από 5 έτη από τη συντέλεση της μετατροπής, εκτός αν η αξίωση κατά της ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας υπόκειται σε βραχύτερη παραγραφή.

Σε περίπτωση μετατροπής Ομόρρυθμης Εταιρείας σε Ετερόρρυθμη, οι αξιώσεις κατά των ομόρρυθμων εταίρων που μετατράπηκαν σε ετερόρρυθμους παραγράφονται ύστερα από 5 έτη από τη συντέλεση της μετατροπής, εκτός αν η αξίωση κατά της ομόρρυθμης εταιρείας υπόκειται σε βραχύτερη παραγραφή.

Η παραπάνω ευθύνη δεν υφίσταται έναντι δανειστή της μετατραπείσας εταιρείας, εφόσον αυτός συγκατατέθηκε εγγράφως στη μετατροπή.

Μετατροπή Κεφαλαιουχικών Εταιρειών

Ο Νόμος 4601/2019 εισάγει ειδικές διατάξεις, συµπληρωµατικές των γενικών διατάξεων, για τη µετατροπή κεφαλαιουχικών εταιριών και συγκεκριµένα Α.Ε., Ε.Π.Ε. και Ι.Κ.Ε., σε άλλη προσωπική ή κεφαλαιουχική εταιρία, µε τις οποίες  προσαρµόζεται η διαδικασία της µετατροπής στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εταιρειών αυτών. 

Στο μέτρο που διαπιστώνεται ρυθμιστικό κενό, εφαρµόζονται οι οικείες διατάξεις της εταιρικής νοµοθεσίας. Σε περίπτωση µετατροπής σε αστικό συνεταιρισµό, για τη συντέλεση της µετατροπής καθιερώνεται αποκλειστική συστατική ενέργεια της καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ., ενώ η ενέργεια της δηµοσιότητας στο μητρώο αναπτύσσει απλώς δηλωτική ενέργεια.

Απόφαση των εταίρων

Σε περίπτωση μετατροπής Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης, η απόφαση της συνέλευσης των εταίρων λαμβάνεται με πλειοψηφία τουλάχιστον πλέον του 50% του συνολικού αριθμού των εταίρων, οι οποίοι εκπροσωπούν τουλάχιστον το 65% του εταιρικού κεφαλαίου.

ΕΠΕ μπορεί να μετατραπεί σε ΑΕ με απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, που λαμβάνεται με πλειοψηφία των 3/5 του συνολικού αριθμού των εταίρων, οι οποίοι εκπροσωπούν τα 3/5 του εταιρικού κεφαλαίου, εφόσον με την ίδια απόφαση αποφασίζεται αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης ύψους τουλάχιστον 200.000 ευρώ με αντίστοιχη τροποποίηση του καταστατικού της εταιρείας με τις ως άνω πλειοψηφίες

Η μετατροπή οποιασδήποτε κεφαλαιουχικής εταιρείας σε Ομόρρυθμη Εταιρεία πραγματοποιείται με ομόφωνη απόφαση του συνόλου των μετόχων ή των εταίρων της. Μη εμφανισθέντες στη συνέλευση μέτοχοι ή εταίροι μπορούν να εγκρίνουν την απόφαση για τη μετατροπή εγγράφως. Όροι του καταστατικού της υπό μετατροπή εταιρείας που επιτρέπουν τη λήψη απόφασης για μετατροπή της με πλειοψηφία δεν λαμβάνονται υπόψη.

Εφόσον μέτοχος ή εταίρος της υπό μετατροπή εταιρείας ευθύνεται προσωπικά, μετά τη μετατροπή, για τα χρέη της εταιρείας με τη νέα νομική της μορφή, απαιτείται η ρητή συναίνεσή του. Το ίδιο ισχύει σε περίπτωση μετατροπής σε ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία, εφόσον μέτοχος ή εταίρος της υπό μετατροπή εταιρείας πρόκειται να λάβει μερίδια που αντιστοιχούν σε εξωκεφαλαιακές εισφορές.

Μέτοχος ή εταίρος που διαφώνησε με τη μετατροπή, δικαιούται να ζητήσει την εξαγορά των μετοχών ή των μεριδίων του ή, κατά περίπτωση, την έξοδό του από την υπό μετατροπή εταιρεία, σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την οικεία εταιρική μορφή, που εφαρμόζονται αναλόγως. Ο ίδιος μέτοχος ή εταίρος δικαιούται επίσης να μεταβιβάσει τις μετοχές ή τα μερίδιά του σε τρίτους κατά παρέκκλιση καταστατικών όρων που εισάγουν απαγορεύσεις ή δεσμεύσεις αναφορικά με τη δυνατότητα μεταβίβασης.

Δικαιολογητική Βάση

Τα παραπάνω ισχύουν διότι η µετατροπή κεφαλαιουχικής εταιρίας σε ομόρρυθμη επάγεται την για πρώτη φορά θεμελίωση προσωπικής ευθύνης των μετόχων ή των εταίρων για τις εταιρικές υποχρεώσεις, αν όχι για όλους (περίπτωση µετατροπής Α.Ε. ή Ε.Π.Ε.) τουλάχιστον για μερικούς από αυτούς (περίπτωση µετατροπής Ι.Κ.Ε. µε κατόχους μεριδίων που αντιστοιχούν σε εγγυητικές εισφορές και µε κατόχους μεριδίων που αντιστοιχούν σε κεφαλαιακές ή/και σε εξωκεφαλαιακές εισφορές).

Συνεπώς, ανταποκρίνεται στο εύλογο συµφέρον των µετόχων ή των εταίρων, µια τέτοια µετατροπή να γίνεται µε οµόφωνη απόφαση. 

Επιπλέον, λαµβάνεται µέριµνα για την αποτροπή φαινοµένων καταστρατήγησης, µε τη ρητή πρόβλεψη ότι δεν λαµβάνονται υπόψη όροι του καταστατικού της υπό µετατροπή εταιρίας που επιτρέπουν τη µετατροπή της µε πλειοψηφική απόφαση.

Περιεχόμενο και τύπος της απόφασης 

Για το περιεχόμενο και τον τύπο της απόφασης της συνέλευσης των μετόχων ή των εταίρων για τη μετατροπή, εφαρμόζονται αναλόγως τα παραπάνω ισχύοντα για τις Προσωπικές Εταιρείες.

Κεφάλαιο

Σε περίπτωση μετατροπής σε ΑΕ, ΕΠΕ και ΙΚΕ, για το ελάχιστο κεφάλαιο και την εξακρίβωση της αξίας της περιουσίας, εφαρμόζονται αναλόγως τα παραπάνω ισχύοντα για τις Προσωπικές Εταιρείες.

Είσοδος νέων μετόχων ή εταίρων

Στην εταιρεία με τη νέα της νομική μορφή μπορεί να εισέλθουν νέοι μέτοχοι ή εταίροι σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία της.

Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων ΙΚΕ με εγγυητικές εισφορές

Σε περίπτωση μετατροπής ΙΚΕ, εφόσον υπάρχουν μερίδια που αντιστοιχούν σε εγγυητικές εισφορές και οι εταίροι που κατέχουν τα μερίδια αυτά δεν ευθύνονται προσωπικά για τα χρέη της εταιρείας που δημιουργούνται μετά τη μετατροπή της, οι αξιώσεις κατά των εταίρων αυτών για τα χρέη της ΙΚΕ παραγράφονται ύστερα από τρία έτη από τη συντέλεση της μετατροπής, εκτός αν η αξίωση κατά της ΙΚΕ υπόκειται σε βραχύτερη παραγραφή.

Η παραπάνω ευθύνη δεν υφίσταται έναντι δανειστή της μετατραπείσας ΙΚΕ, εφόσον αυτός συγκατατέθηκε εγγράφως στη μετατροπή.

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για σας καθοδηγήσουμε και να σας συμβουλεύσουμε σε κάθε θέμα σχετικά με τη μετατροπή της εταιρείας σας.