Με το άρθρο 195 του Νέου Πτωχευτικού Νόμου Ν. 4738/20 κάθε φυσικό πρόσωπο που, εξ’ αιτίας της ιδιότητάς του ως εκπροσώπου ή διοικούντος του νομικού προσώπου που πτωχεύει έχει αλληλέγγυα ευθύνη εκ του νόμου, απαλλάσσεται από αυτή για τις οφειλές του νομικού προσώπου κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Ειδικότερα:

Χρόνος Απαλλαγής

Το φυσικό πρόσωπο, με την πτωχευτική διαδικασία, απαλλάσσεται για οφειλές που προέκυψαν εντός της “ύποπτης περιόδου”, δηλαδή εντός του χρονικού διαστήματος από την παύση των πληρωμών μέχρι την κήρυξη της πτώχευσης.

Επιπλέον, διευρύνοντας έτι περαιτέρω το πεδίο απαλλαγής, ο νομοθέτης όρισε ότι ο εκπρόσωπος απαλλάσσεται από την ευθύνη και για το χρονικό διάστημα 3 ετών (36 μηνών) που προηγήθηκε της ύποπτης περιόδου. Η απαλλαγή αυτή λαμβάνει χώρα μετά την πάροδο 3 ετών (36 μηνών) από την υποβολή  αίτησης πτώχευσης, ή μετά την πάροδο 2 ετών (24 μηνών) από την κήρυξη της πτώχευσης και την καταχώρησή της στο τηρούμενο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας (Η.Μ.Φ.).

Μεταξύ των ανωτέρω δύο χρονικών σημείων επιλέγεται όποιο από τα δύο προηγηθεί χρονικά.

Περιορισμοί Απαλλαγής:

Εάν εντός της παραπάνω προθεσμίας υποβληθεί προσφυγή από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον κατά της απαλλαγής του φυσικού προσώπου, τότε η απαλλαγή δεν επέρχεται αλλά ανοίγει νέα δίκη στα πλαίσια της πτωχευτικής διαδικασίας.

Στην δίκη αυτή, ο εισηγητής συντάσσει προς το πτωχευτικό δικαστήριο έκθεση η οποία μεταξύ άλλων περιέχει τις απόψεις των πιστωτών και του ίδιου του οφειλέτη. Το δικαστήριο εξετάζει την έκθεση και ακούει τις απόψεις του συνδίκου. Εν συνεχεία εκτιμά τα αίτια και τις συνθήκες της πτώχευσης και αποφασίζει:

α) θετικά υπέρ της απαλλαγής εφόσον το φυσικό πρόσωπο επιδεικνύει καλή πίστη τόσο κατά τη στιγμή της κήρυξης της πτώχευσης όσο και κατά τη διάρκειά της, είναι συνεργάσιμος με τα όργανα της πτώχευσης, δεν ευθύνεται για πράξη ή παράλειψη εξ’ αιτίας μη έγκαιρης υποβολής της αίτησης πτώχευσης και, τέλος, η πτώχευση δεν οφείλεται σε δόλιες ενέργειές του.

β) αρνητικά, μη απαλλάσσοντας πλήρως όσους έχουν ήδη καταδικαστεί για συγκεκριμένα αδικήματα (χρεοκοπία, κλοπή, απάτη, υπεξαίρεση, πλαστογραφία κλπ). Αν η ποινική δίωξη ή η αστική αγωγή για παραπάνω αδικήματα εκκρεμεί, τότε το πτωχευτικό δικαστήριο μπορεί να αναβάλει την απόφασή του μέχρι την αμετάκλητη περάτωση της ποινικής δίωξης ή της αγωγής.

Σύμφωνα με τον Νέο Πτωχευτικό Νόμο, η παραπάνω απόφαση του πτωχευτικού δικαστηρίου περί απαλλαγής, μπορεί να ανακληθεί εντός τριετίας από την απαλλαγή, αν επέλθει μεταβολή πραγμάτων που να δικαιολογεί την ανάκλησή της, ενώ οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και για την απαλλαγή εκπροσώπων για οφειλές νομικού προσώπου, του οποίου η αίτηση πτώχευσης ή η κήρυξη σε πτώχευση προηγήθηκε της έναρξης του νέου πτωχευτικού νόμου.

Πρώτα ζητήματα που τίθενται:

1. Με βάση τα παραπάνω δεν απαλλάσσεται ο εκπρόσωπος εταιρείας ή επιχείρησης ο οποίος καθυστέρησε να εκκινήσει τη διαδικασία της πτώχευσης. Τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα εάν ο επιχειρηματίας ο οποίος προσπάθησε ανεπιτυχώς να διασώσει την επιχείρησή του αντί να ζητήσει αμέσως την πτώχευση αυτής, είναι συγγνωστός και απαλλάσσεται ή όχι. Επιπλέον με ποια κριτήρια θα εξεταστεί η συμπεριφορά του από το πτωχευτικό δικαστήριο.

2. Η δυνατότητα προσφυγής σε “οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον” κατά της απαλλαγής και όχι μόνο στο σύνδικο, σε συνδυασμό με τα γνωστά προβλήματα περί του χρόνου απονομής δικαιοσύνης στη χώρα μας, θεωρούμε ότι θα δυσχεράνει την απαλλαγή.

3. Ομοίως, όταν η δυνατότητα προσφυγής κατά της απαλλαγής επεκτείνεται όχι μόνο υποκειμενικά αλλά και χρονικά, σε διάστημα 3 ετών από την απαλλαγή.

4. Η απόρριψη της απαλλαγής λόγω του αδικήματος της απλής χρεοκοπίας αντί της δόλιας χρεοκοπίας που θα μπορούσε να έχει επιλεγεί από τον νομοθέτη οδηγεί σε περαιτέρω περιορισμό του ευεργετήματος.

5. Η απαλλαγή του εκπροσώπου αφορά στην εκ του νόμου αλληλέγγυα ευθύνη του λόγω της θέσης του. Δεν καταλαμβάνει την ευθύνη από άλλες αιτίες πχ από δικαιοπραξία. Έτσι, για παράδειγμα, η ευθύνη του εκπροσώπου ως εγγυητή τυχόν επιχειρηματικού δανείου της εταιρείας εξακολουθεί να υφίσταται.

Σημειώνουμε ότι η έννοια της απαλλαγής δε υφίσταται κατά το στάδιο της εξωδικαστικής διαδικασίας για ρύθμισης των οφειλών, εφόσον στο συγκεκριμένο δεν ερευνώνται ευθύνες των διοικούντων της εταιρείας ή της επιχείρησης.

Εν κατακλείδι, η εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου θα κριθεί από τα δικαστήρια τα οποία με τη νομολογία τους θα απαντήσουν στα παραπάνω παραμένοντας, θέλουμε να πιστεύουμε, στο πνεύμα της “δεύτερης ευκαιρίας” και όχι της οικονομικής και ηθικής τιμωρίας του εκπροσώπου.

Το Δικηγορικό μας Γραφείο, για περισσότερα από 15 χρόνια εξειδικεύεται στο Εταιρικό και Εμπορικό Δίκαιο. Επικοινωνήστε μαζί μας για να σας συμβουλεύσουμε σχετικά με τη δυνατότητα και τις προϋποθέσεις απαλλαγής σας ως εκπροσώπου εταιρείας ή επιχείρησης.